براساس گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، آمار میزان سفرهای داخلی بر حسب نوع سازماندهی (با تور و دیگر اشکال سفر) نشان می‌دهد میزان سفرهای داخلی که با تور انجام می‌گیرد، بسیار کمتر از دیگر اشکال سفر است؛ به گونه‌ای که طبق گزارش خلاصه آماری 2015 سازمان جهانی جهانگردی، در سال 2010 تعداد 4میلیون و 686هزار نفر با تور به سفر داخلی پرداخته‌اند و این میزان در سال 2011 به 5میلیون و 712هزار نفر رسیده است.
توزیع سفر در طول سال در قالب قوانین ناظر بر ساماندهی تعطیلات، نیازمند توجه هرچه بیشتر مجلس شورای اسلامی در تدوین یا نظارت بر اجرای قوانین است.
به گزارش «دنیای اقتصاد»، مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی که از گردشگری داخلی ایران ارائه کرده است ضمن تاکید بر این مطلب، تدبیر مجلس شورای اسلامی را برای ایجاد و به‌کارگیری چارچوب آماری دقیق و کاربردی نظیر حساب‌های اقماری گردشگری (TSA) در قالب قانون برنامه ششم توسعه ضروری دانسته است؛ درحالی‌که آخرین آمارهای این گزارش به سال‌های 91 و 92 بازمی‌گردد، ضرورت این امر بیشتر آشکار می‌شود.
براساس گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، آمار میزان سفرهای داخلی بر حسب نوع سازماندهی (با تور و دیگر اشکال سفر) نشان می‌دهد میزان سفرهای داخلی که با تور انجام می‌گیرد، بسیار کمتر از دیگر اشکال سفر است؛ به گونه‌ای که طبق گزارش خلاصه آماری 2015 سازمان جهانی جهانگردی، در سال 2010 تعداد 4میلیون و 686هزار نفر با تور به سفر داخلی پرداخته‌اند و این میزان در سال 2011 به 5میلیون و 712هزار نفر رسیده است.
این در حالی است که در سال 2010، 42میلیون و 172 هزار نفر به اشکال دیگر سفر کرده‌اند و در سال بعد از آن با رشد حدود 15میلیونی،این تعداد به رقم 57میلیون و 409هزار نفر افزایش یافته؛ گرچه همانطور که گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس نیز تصریح کرده است این تقسیم‌بندی نمی‌تواند گویای انواع دقیق اشکال سفر باشد.
شمار سفر برحسب شیوه حمل‌ونقل مورد استفاده، نشان‌دهنده استفاده اندک گردشگران از حمل‌ونقل آبی و استفاده بالا از حمل‌ونقل زمینی است که البته با توجه به نبود مسیر آبی در کشور منطقی به نظر می‌رسد.
در این میان 10میلیون و 309هزار سفر در سال 2010 با هواپیما صورت گرفته که این رقم در سال بعد از آن به 12میلیون و 566هزار سفر افزایش یافته است.
همچنین براساس این آمار که از گزارش خلاصه آماری 2015 سازمان جهانی جهانگردی به دست آمده، تنها 468هزار سفر دریایی در سال 2010 و 517هزار سفر دریایی در سال 2011 به وقوع پیوسته است. سهم حمل‌ونقل زمینی نیز در سفرهای داخلی ایرانی‌ها در سال 2010، 36میلیون و 83هزار سفر و در سال 2011، 43میلیون و 983هزار سفر برآورد شده است.
کاهش سفرهای داخلی در سال92
از سوی دیگر طبق این گزارش تعداد سفرهای داخلی در بهار و تابستان سال 92، در مقایسه با مدت مشابه سال 91، کاهش محسوسی را شاهد بوده است. طبق این آمار که از مرکز آمار ایران به دست آمده، میزان کل سفرها تا سال 91 رشد داشته، اما پس از آن در بهار 92 شاهد افول سفرهای داخلی هستیم.
علاوه‌بر آن تا سال 91 تعداد سفرها در تابستان کمتر از فصل بهار بوده، این درحالی است که این دو نرخ در سال 91 با هم مساوی و در سال 92 میزان سفرهای فصل بهار و تابستان برابر شده‌اند، اگرچه این اختلاف مقدار اندک است. از سوی دیگر درحالی‌که مجموع سفرهای بهاری و تابستانی ایرانی‌ها در سال 91، رقم 141میلیون و 971هزار و 337 نفر سفر بوده است، در مدت مشابه در سال92 به 127میلیون و 14هزار و 231نفر کاهش یافته است.
همچنین این آمار نشان می‌دهد میزان سفرهای بدون اقامت شبانه نسبت به سفرهای با اقامت شبانه همواره تا بهار 92 کمتر بوده است. این درحالی است که آمار سال 1392 واقعیتی معکوس را نشان می‌دهد. با توجه به افزایش سفرهای بدون اقامت مسلما هزینه‌کرد سفر نیز کاهش یافت و درآمد گردشگری با افت مواجه شد.
اقامتگاه مورد علاقه ایرانی‌ها
طی یک مقایسه که در گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس و با استناد به خلاصه نتایج مقدماتی آمارگیری از گردشگران ملی سال 87 و خلاصه نتایج آمارگیری از گردشگران ملی سال 90 و 91 و بهار و تابستان 92مرکز آمار ایران صورت گرفته است، در بهار سال 87 مسافران بیشتر در اقامتگاه‌های عمومی و سپس ویلا و آپارتمان شخصی سکنی گزیده‌اند؛ این درحالی است که در مدت مشابه یعنی بهار، در هر سه سال 90، 91 و 92 بیشتر مسافران در خانه اقوام و آشنایان اقامت شبانه داشته‌اند.
این مهم ازیکسو می‌تواند بیانگر این موضوع باشد که بسیاری از مسافران در ایام بهار به مقاصدی که به نوعی زادبوم آنها است سفر می‌کنند و هدف آنها ملاقات دوستان و آشنایان است و از سوی دیگر نشان می‌دهد افراد برای اقامت خود هزینه‌کردی نداشته‌اند که این امر خود به کاهش درآمد ناشی از گردشگری منجر می‌شود.
همچنین براساس این گزارش و طبق همین منبع آماری، بیشتر سفرها با خودرو شخصی (بیش از 55میلیون در سال90 و بیش از 74میلیون در سال91) انجام شده است و پس از آن سواری کرایه‌ای، اتوبوس و وسیله نقلیه متعلق به دیگران از جمله وسایل نقلیه پرکاربرد در مسافرت‌های داخلی در سال‌های 90تا91 به شمار می‌آید. نبود مسیرهای آبی در کشور، علت اصلی استفاده کمتر از شناورها است. در این میان سفرهای هوایی نیز با توجه به کیفیت پایین و قیمت بالا، از اقبال چندانی برخوردار نبوده است.
این گزارش در پایان همچنین بر لزوم نظارت بر اجرای دقیق قوانینی نظیر ماده 23قانون مدیریت خدمات کشوری که دستگاه‌های اجرایی را از اداره و تصدیگری مکان‌های اقامتی منع می‌کند، تاکید کرده است.
به گزارش «دنیای اقتصاد»، گردشگری داخلی یک کشور تاثیر بسزایی در اشتغال‌زایی داشته و کمتر تحت تاثیر نوسانات بیرونی قرار می‌گیرد. به علاوه این نوع گردشگری آثار منفی فرهنگی و اجتماعی بالقوه کمتری نیز دارد.
اگرچه در مقاطعی تاثیرات اقتصادی گردشگری داخلی مورد توجه قرار نمی‌گرفت، اما تجربه بحران‌های اقتصادی در دهه‌های اخیر و نیز وقایع سیاسی و شیوع بیماری‌های همه‌گیر عملا به مقاصد گردشگری ثابت کرد که یکی از مهم‌ترین راه‌های پایدار کردن آثار اقتصادی گردشگری در بلندمدت توجه به بازار گردشگری داخلی است. با این‌همه عدم توزیع مکانی و زمانی سفر همچنان از معضلات اصلی گردشگری داخلی به شمار می‌رود.
