گفتارنو/مرضیه قاضی زاده:خیارهایی که سنگفرش خیابان را مزین کرده است، این تصویری است که در شبکههای مجازی در حال دستبهدست شدن است .لغو صادرات ۱۹ قلم کالای ایرانی به عراق ازجمله خیار و عدم توجیه اقتصادی صادرات خیار به روسیه، از مهمترین دلایلی است که این روزها مسئولین دولتی برای کاهش قیمت این محصول عنوان کردهاند ؛ اما در کنار این دلایلی مسئله دیگری نیز وجود دارد که این روزها کمتر به آن توجه شده و در سایه سایر دلایل قرارگرفته است.
با توجه به اطلاعات دریافت شده از سازمانهای دولتی و سایتهای معتبر در حال حاضر در جنوب کرمان 2هزار و 300هکتار و در شمال استان نیز قریب به 200هکتار به کشتهای گلخانهای اختصاص دارد و برنامه جهاد کشاورزی برای توسعه این گلخانهها در کوتاهمدت 3هزار هکتاراست. حالآنکه به گفته دبیر کمیسیون کشاورزی اتاق کرمان با ادامه این روند در بلندمدت، احتمال افزایش سطح این گلخانهها به 10 هزار هکتار هم میرسد .
دبیر کمیسیون کشاورزی اتاق کرمان در خصوص برنامه جهاد کشاورزی برای توسعه کشتهای گلخانهای به گفتارنو، میگوید: امسال وزارت جهاد کشاورزی ابلاغیهای به استانها داده که بر مبنای آن تمامی اعتبارات به سمت راهاندازی گلخانهها در مناطق مختلف برود، حال در منطقهای همچون استان کرمان خصوصاً جیرفت کشتهای گلخانهای توجیه اقتصادی دارد اما در خیلی از مناطق همچون همدان و تبریز به علت برودت هوا کشت گلخانهای صرفاً هزینهبر است و توجیهپذیر نیست.
مقداد تکنو زاده ضمن تائید صحبتهای برخی از کشاورزان منطقه جنوب مبنی بر بیبرنامگی جهاد کشاورزی و عدم توجه به توسعه بازار، میگوید:سیاست کلی چنین چیزی بوده است. اما من هم با اظهارات این کشاورزان کاملاً موافقم .
دبیر کمیسیون کشاورزی اتاق کرمان با اشاره به افزایش 20 تا 30 درصدی سطح گلخانههای استان در آینده نهچندان دور ، میگوید: اگر ما سطح گلخانههایمان را از 2هزار و 500هکتار به 3هزار و 500هکتار برسانیم، این سطح هکتار با توجه به تولید بالایی که در گلخانهها داریم که به 100 تا 150تن در هر هکتار میرسد حجم وسیعی از محصول را روانه بازار میکند.
تکلو زاده در خصوص تبعات این موضوع میگوید: حجم وسیعی از محصولات را وارد بازار میکنیم و این حجم وسیع از محصولات میتواند در قیمتها چالشبرانگیز باشد و موجبات رقابت منفی و عملاً ضرر کشاورزان باشد.
در توسعه بازار، باید اتفاقات بهتری میافتاد
او بابیان این جمله که« در حوزه توسعه بازار، باید اتفاقات بهتری میافتاد» میگوید: شاید یکی از دلایل اصلی این امر این بود که دولت و سیاستگذاران ذهنیتشان این بود که بعداً یک توسعه بازاری صورت بگیرد. عملاً به خاطر محدودیت صادرات به عراق و حذف این کشور، عرضه و تقاضا به هم بخورد و قیمت کاهش پیدا کرد.
او میگوید: در سالهای آتی اگر روند توسعه بازار به همین ترتیب باشد و ما نتوانیم بازار مناسب و جایگاه مناسب خود را پیدا کنیم، این قیمتشکنیها و این تولید بیرویه محصول وجود خواهد شد و عملاً کسی که متضرر میشود، تولیدکننده اصلی است.
توسعه بازار ، از دست تولیدکننده و صادرکننده خارج است
دبیر کمیسیون کشاورزی اتاق کرمان در خصوص نقش بخش خصوصی برای بازار سازی محصولات کشاورزی میگوید: این اتفاق از بخش خصوصی خارج است چرا که مسئله مهم مذاکرات سیاسی است، وقتی بخش خصوصی برای بازاریابی مذاکره می کند اما کشورها محدودیت ایجاد میکنند، فایدهای ندارد .
تکلو زاده بابیان این جمله که «این اتفاق از دست تولیدکننده و صادرکننده ما خارج است » میگوید: این مسئله نیاز به یک دیپلماسی سیاسی و تجاری دارد که در این زمینه تمرکز کرده و مشکل را حل کنند.
او در ادامه میافزاید: این موضوع از دست ما خارج است چراکه ما مذاکره تجاری میکنیم ولی بعد روابط نامناسب بانکی و تجاری به وجود میآید، شرکتهای واسط ایمیل میزنند و اعلام عدم همکاری میکنند . این موضوع از دست تاجر هم خارج است و تاجر چگونه توسعه بازار دهد، وقتی محدودیتهای سیاسی و امنیتی وجود دارد .
تعرفه گمرکی سایر کشورها نسبت به ما کمتر است
روسیه یکی از کشورهای مهم صادراتی خیار، خصوصاً خیار خاردار است. بهطوریکه منطقه جیرفت و قسمتی از منطقه یزد صرفاً خیار خاردار را برای صادرات به این کشور کشت میکنند و حال با ورود کشورهایی همچون ترکیه، اردن و مصر به مقوله صادرات ، با عدم توجیه اقتصادی صادرات به روسیه مواجه شدهاند .
درحالیکه رئیس انجمن گلخانه داران جنوب کرمان، ضعیف عمل کردن مسئولین دولتی و سفارت ایران را عامل از دست دادن بازار خیار خاردار در روسیه میداند و از قرارداد روسیه با ترکیه بهمنظور تخفیف 37.5 درصدی گمرکی خبر میدهد، رئیس جهاد کشاورزی جنوب کرمان مسافت و طولانی بودن مسیر را عامل اصلی از محوریت خارج شدن روسیه برای صادرات میداند.
دبیر کمیسیون کشاورزی اتاق کرمان اگرچه نسبت به تخفیفات گمرکی کشور ترکیه اعلام، بیاطلاعی میکند، اما در بخش دیگری از صحبتهایش میگوید: در حوزه خرما کشورهای مثل تونس هزینههای نمایشگاهی و غرفههای محصولات کشاورزی را پرداخت میکند.
تکلو زاده در ادامه خاطرنشان میکند: در حوزه محصولات گلخانهای هم حمایتهایی انجام میدهند، ولی اینکه آیا این تعرفه را دولتها پرداخت میکنند یا با رایزنیهای سیاسی مشکل را حل میکنند، بنده اطلاعی ندارم.
مذاکرات تجاری، شاهکلید حل مشکل است
او بابیان این جمله که تعرفه گمرکی سایر کشورها نسبت به ما کمتر است، میگوید: بههرحال تفاهمنامه اوراسیایی منعقدشده و روسیه هم جزء این تفاهمنامه است. به نظر من اینجا این پتانسیل وجود داشت و میشد به این کشور بار ارسال کرد چراکه بههرحال ما مزیت صادرات میوههای خارج از فصل را هم داریم و میتوانیم در بازه زمانی تولید و صادرات کنیم که سایر کشورها این امکان را ندارند.
دبیر کمیسیون کشاورزی اتاق کرمان با تأکید بر ضرورت و اهمیت مذاکرات تجاری میگوید: مذاکرات سیاسی توسط مقامات ارشد نظام میتواند به کشاورزان و به تجار کمک کند تا محصولات را به این کشورها عرضه و مشکل را برطرف کنند. بههرحال این تعرفهها جزء مذاکرات سیاسی است.
تکلو زاده میافزاید: خیلی از کشورها تعرفههایشان صفر است و برگ برنده آنها نیز همین موضوع است، علاوه بر این موضوع؛ برخی از کشورها در حوزه حملونقل نیز به توافقهایی رسیدهاند،بهطوریکه یک کالا به یک کشور ارسال و کالای دیگر با همان کانتینر وارد کشور میشود و عملاً هزینههای جابهجایی بار بهشدت کاهش پیدا میکند، اما متأسفانه ما هنوز به این جایگاه نرسیدهایم.
یک سال پیاز خیلی کاشته میشود، سال دیگر گوجه ، امسال هم خیار
دبیر کمیسیون اتاق بازرگانی کرمان در بخش دیگری از صحبتهایش در خصوص کاهش قیمت خیار میگوید: این چالش بیش از 15 تا 20 سال که در حوزه محصولات کشاورزی وجود دارد. او در این رابطه تشریح میکند: در تمام دنیا و در کشورهای هم چون کانادا و روسیه که تولیدکننده غلات و گندم هستند، دولت برای کشاورزانشان بحث الگوی کشت را معرفی میکند. ما این بحث را سالیان سال در کشور داشتهایم ولی هیچ ضمانت اجرایی برای این الگوی کشت وجود ندارد.
تکلو زاده میافزاید: یک سال پیاز خیلی کاشته میشود و قیمت پایین میآید، سال دیگر گوجه ، یک سال دیگر هم خیار.
دبیر کمیسون کشاورزی اتاق کرمان میگوید: ما در کمیسیون اتاق بازرگانی یک پروپزال آماده کردیم . تکلو زاده در این رابطه میافزاید: با توجه به شرایط منطقه جنوب استان برای اجرای این پروپزال با یک شرکت در حال مذاکره هستیم و امیدواریم تا قبل از سال زراعی آتی با همکاری سازمانهای دولتی و این شرکت، مستندات علمی آن تهیه شود و ما به یک روش اصلاح الگوی کشت در منطقه دست پیدا کنیم. همچنین در سال آتی با همکاری سازمانهای دولتی این الگو را به سرانجام برسانیم.
او با اشاره به از بین رفتن حجم عظیمی از منابع در اثر عدم مدیریت کشت، میگوید: در این پروپزال حتی نحوه همراهی و همفکری کشاورزان و تولیدکنندگان هم آورده شده است . اگر این اتفاق مثبت بیفتد و کشاورزان همکاری کنند، در سالهای آتی کمتر شاهد این مسائل خواهیم بود؛ اما ازآنجاکه کشاورزان خیلی ارتباط چندانی با سازمانهای دولتی ندارند کمی کار سخت است اما بههرحال باید این اقدام صورت پذیرد.
رودبار و منو جان قطب محصولات جالیزی است
هماکنون قیمت خیار برای کشاورزان به حدی پایین آمده است که برخی از کشاورزان اقدام به عدم برداشت و یا ریختن خیار به کف خیابانها کردهاند، از میان کشاورزان منطقه رودبار شرایط بحرانی تری دارند و برخی خبرها حاکی از این مسئله است که قیمت این محصول در این منطقه حتی به کیلویی 100تومان هم رسیده است.
دبیر کمیسیون کشاورزی اتاق کرمان در خصوص علت کاهش بیسابقه قیمت خیار در مناطق جنوبی کرمان میگوید: در منطقه رودبار جنوب ما زمینهای مسطح پاییندست بسیار زیادی داریم که این زمینها برای کشت خارج از گلخانه است و خیار در آنها بهصورت جالیزی کشت میشود.
تکلو زاده د ر ادامه میافزاید: حجم وسیعی از تولیدات جالیزی در مناطق رودبار و منوجان کشت میشود و این دو شهرستان بهنوعی قطب محصولات جالیزی در استان کرمان هستند.
بنا به گفته او تولید بالا و عدم داشتن امکاناتی همچون سردخانه و مکانی برای بستهبندی منجر به افت شدید این محصول در این مناطق نسبت به دیگر شهرستانها شده است.
او در این رابطه میگوید: این دو شهرستان محرومیت بیشتری نسبت به جیرفت و کهنوج دارند و حتی یک سردخانهای که بتوانند در کوتاهمدت محصول را نگهداری کنند، ندارند.