ویروس کرونای جدید که این روزها سلامت بشریت را مورد تهدید قرار داده است و روز به روز بر قلمرو تحت حکمرانی خود می افزاید منجر به بروز حوادث ناگواری در بخش های سلامت و اقتصاد جوامع گردیده است .این در حالی است که بخش های تولیدی غذا و محصولات کشاورزی که از زیر ساخت های مهم و ضروری هر کشوری می باشند همچنان به فعالیت خود ادامه می دهند و حتی ترس و وحشت از ابتلای به این ویروس مخرب نیز نتوانسته مانع از فعالیت فعالین این حوزه گردد.
علیرضا غضنفری پور: ویروس کرونای جدید که این روزها سلامت بشریت را مورد تهدید قرار داده است و روز به روز بر قلمرو تحت حکمرانی خود می افزاید منجر به بروز حوادث ناگواری در بخش های سلامت و اقتصاد جوامع گردیده است .این در حالی است که بخش های تولیدی غذا و محصولات کشاورزی که از زیر ساخت های مهم و ضروری هر کشوری می باشند همچنان به فعالیت خود ادامه می دهند و حتی ترس و وحشت از ابتلای به این ویروس مخرب نیز نتوانسته مانع از فعالیت فعالین این حوزه گردد.در این میان کارگران به عنوان ستون اصلی این زیرساخت های اساسی , بیشتر از همه مشاغل در معرض خطر ابتلا بوده و با توجه به شرایط اقتصادیشان در صورت بیمار شدن , آسیب پذیرترین قشر جامعه نیز می باشند . ضمنا دراینگونه شرایط از وظایف دولت ها حمایت از کارفرمایان برای حفظ و توسعه ساختار اقتصادی یک کشور می باشد و کارفرمایان نیز به نوبه خود وظیفه حفاظت از سلامتی کارمندان خود خصوصا کارگران که موتور محرکه بنگاههای اقتصادی می باشند را برعهده دارند .در این راستا برای حفظ ایمنی کارمندان وجود دستورالعمل های بهداشتی و ملزم کردن بنگاههای اقتصادی به رعایت قوانین مربوطه ازجمله مواردی است که بایستی در ایجاد ,اجرا و نظارت بر اجرای آنها تلاش همگانی صورت گیرد . با توجه به موارد ذکر شده و وظیفه انسانی و اجتماعی که بر خود متصور بودم بر آن شدم تا دستورالعملی کاربردی و همچنین مقالات علمی در ایران و سایر کشورها را مطالعه نمایم وپس از جمع آوری , مختصری از آنها را به عنوان شیوه نامه آموزشی کاربردی برای استفاده کارفرمایان و پرسنل بخش های تولیدی ارایه دهم که امیدوارم مثمر ثمر واقع شود.
الف) مواردی که کارفرمایان محترم بایستی متعهدانه مدنظر قرار دهند بدین شرح است :
1)مشاوره و ارتباط موثر و مداوم با متخصصین بهداشت حرفه ای برای آشنایی با خطرات و آسیب های بیماری و دریافت اطلاعات به روز شده برای انجام اقدامات پیشگیرانه و کنترلی در انتشار ویروس
2)انتخاب یک نفر هماهنگ کننده معتمد و واجد شرایط در محل کار که مسئولیت آموختن ,آموزش و نظارت بر اجرای قوانین کنترلی را بر عهده داشته و با بصورت مستمر با مشاورین بهداشتی برای دریافت اطلاعات به روز شده و انتقال آنها به کارفرما و کارگران در ارتباط باشد.
3)جمع آوری اطلاعات کامل کارگران و همچنین اطلاعات اشخاص نزدیک به آنها که در زمان بروز مشکل بتوان با آنها تماس گرفت.
4)ایجاد زیرساخت های بهداشتی لازم در محل کار از جمله مراکز شستشو (به تعداد مورد نیاز و درصورت امکان استفاده از شیرهای حسگر یا پدالی) و ضدعفونی (شامل مایع ضدعفونی و دستمال ضدعفونی) و همچنین در اختیار قرار دادن ماسک (و یا محافظ صورت) و دستکش بصورت مستمربرای استفاده کارگران و همچنین ضدعفونی مکان ها ,ایستگاهها و لوازم کاری پس از پایان ساعت کاری و در صورت نیاز در طول مدت کاری بنا به تشخیص مشاورین بهداشتی
5)فاصله گذاری اجتماعی بین کارگران (حداقل یک و نیم متر )در محل کار ,استراحتگاهها و سرویس های ایاب و ذهاب و در صورت امکان استفاده از طلق یا نایلون جداکننده جهت ایجاد موانع انتقالی ویروس
6) ایجاد مقررات برای اطمینان از سلامت کارگران قبل از ورود به محل کار مانند استفاده از تب سنج های دیجیتال لیزری و درصورت امکان ایجاد فرمی جهت ثبت اطلاعات روزانه کارگری که شامل کنترل نشانه های ابتدایی آلودگی می باشد از جمله تب,لرز ,سرفه,تنگی نفس,درد عضلانی ,گلودرد ,از بین رفتن حس طعم و بو که بایستی توسط شخص هماهنگ کننده تهیه و بصورت روزانه ثبت و در صورت مشاهده علایم ذکر شده , نتیجه آن به کارفرما گزارش داده شود.
7)آموزش کارگران در مورد علایم اولیه بیماری ,راههای انتقال آن و همچنین آموزش نکاتی که در حین کار بایستی به آنها توجه کنند از جمله استفاده از ماسک , دستکش و حفظ فاصله اجتماعی .همچنین ضدعفونی لوازم و تجهیزاتی که در اختیارشان است و هرآنچه که نیاز به اطلاع رسانی عمومی دارد (البته به زبانی ساده و قابل فهم برای عموم).
8)استفاده از تابلوها ,بنر ها و بروشورهای آموزشی در مبادی ورودی و استراحت گاهها و محل های شستشو و ضدعفونی و محل هایی که توجه مخاطبین را به خود جلب می کند و همچنین نصب برچسب هایی برای حفظ فاصله اجتماعی در سطح زمین کارگاهها و در مراکزی که ازدحام جمعیت وجود دارد.
9)ایجاد مقررات موقت تشویقی یا مرخصی های ویژه که باعث تشویق کارگران به اعلام علایم اولیه بیماری در خود و یا هرکدام از افراد خانواده خود گردد که این می تواند به بالا رفتن حس اعتماد در محیط کار بیانجامد.دراین میان ایجاد تدابیری برای افرادی که یکی از اعضا خانواده آنها به بیماری دچار شده و دور نگه داشتن آن فرد از سایر کارمندان تا زمان گذشت 14 روز قرنطینه و اطمینان از سلامت فرد مورد نظر نیز می تواند به توقف چرخه انتقال بیماری کمک کند.
10)با توجه به فشارهای روحی و روانی که ترس از مبتلا شدن به این ویروس بر جوامع تحمیل کرده است , توجه به مسایل احساسی و عاطفی در محیط کار و بالا بردن آستانه تحمل مسئولین رده بالا دربرخورد با کارمندان و خصوصا کارگران می تواند به کاهش فشار عصبی و استرس کمک کند .
ب) مراحلی که در صورت مواجه شدن با فردی مشکوک به بیماری بایستی توسط کارفرمایان اجرا گردد عبارتند از:
1)توقف کار و فرستادن فرد مورد نظر به خانه یا مراکز درمانی
2)باز کردن درب و پنجره ها ی رو به محیط بیرون که باعث گردش بیش ترهوا در منطقه در معرض خطر گردد.
3)تخلیه و ضدعفونی مراکزی که آن فرد در آن مناطق رفت و آمد داشته و امکان انتقال عامل بیماری زا وجود دارد.
4)پی گیری وضعیت سلامتی فرد مشکوک به بیماری تا رسیدن به نتیجه قطعی
5)در صورت مشخص شدن قطعی آلودگی به ویروس کووید 19 بایستی علایم اولیه بیماری رادر افرادی که با آن شخص در ارتباط بوده و در محل کار حضور پیدا می کنند را با دقت بیشتری کنترل کرد .
6)در صورت مراجعه مجدد کارگر پس از بهبودی , بایستی توصیه نامه پزشکی مبنی بر رفع شدن بیماری را از کارگر درخواست کرد .
7)ضمنا درمواجهه با افراد مشکوک به بیماری بایستی به گونه ای عمل کرد که باعث ترس و وحشت بیش از حد سایر پرسنل نشود . زیرا وجود علایم اولیه دلیل بر ابتلا به بیماری کووید19 نمی باشد. در عین حال بایستی به گونه ای با کارگران در این موارد برخورد کرد که باعث پنهان کاری بیماری در روزهای اولیه نگردد. .
ج) و در نهایت مواردی که کارمندان بایستی به آنها توجه نمایند عبارتند از :
1)پیروی کردن از مقررات و دستورالعمل های وضع شده در کارگاهها از اصول اولیه ایست که بایستی از آنها تبعیت کنند.
2) در صورت مشاهده علایم بیماری در خود و یا سایر افراد خانواده بایستی فورا به مراکز درمانی مراجعه نموده و کارفرما را درجریان نتایج آن قرار دهند .
3) حتی الامکان از وسایل شخصی برای رفتن به محل کاراستفاده کنند.
4) عدم استفاده از مواد غذایی و وسایل اشتراکی در زمان استراحت در کارگاهها .
5) حفظ فاصله اجتماعی در محیط کار و جامعه که تاکنون به عنوان موثرترین روش کنترل بیماری اعلام شده ,وظیفه ای همگانی است که به نوعی احترام به حقوق دیگران نیز می باشد و بایستی رعایت گردد.
در پایان بایستی توجه داشته باشیم که تجربه کشورهایی مانند استرالیا و کره جنوبی حاکی از آن است که اقدامات سریع و قاطع قرنطینه ای و اطلاع رسانی به موقع , آموزش همگانی و فراهم آوردن امکانات ضروری توسط دولت ها در کنار تلاش شبانه روزی کادر درمانی و همچنین اطاعت شهروندان از قوانین وضع شده منجر به کند شدن روند رو به رشد بیماری گشته و حال آنکه تا زمان تولید واکسن و یا روش درمانی قطعی, بایستی انجام اقدامات کنترلی جلوگیری کننده از گسترش بیماری در دستور کار همه افراد جامعه قرار گیرد تا بتوانیم از این وضعیت پیش آمده با کمترین آسیب ممکن عبور نماییم.
ضمنا با توجه به اهمیت مسایل احساسی و عاطفی در جامعه , برخی کشورهای پیشرفته از هم اکنون در حال ایجاد طرح هایی جهت مقابله با مشکلات روحی و روانی ناشی از بحران کرونا می باشند که این خود لزوم توجه به مسایل عاطفی و احساسی در محیط کاری از سوی کارفرمایان با کارمندان و بلعکس و همچنین کارمندان با همکاران خود را می طلبد.
