جانشین مدیریت موزهها و اسناد صنعت نفت گفت: موزه نفتسوزهای کرمان، یک موزه منحصر بهفرد و خاص است که در هیچ کجای ایران و حتی خاورمیانه چنین موزهای وجود ندارد و تصور میکنم که در دنیا موزههای شبیه به این موزه وجود داشته باشد اما این موزه با آنها تفاوتهایی دارد.
عمارت "باغ آقا" از جمله بناهای قدیمی شهر کرمان است که توسط والی این شهر در دوران زندیه ساخته شده و از آنجا که انگلستان در نظر داشت باتوجه به موقعیت سوقالجیشی کرمان یک کنسولگری منطقهای در این شهر داشته باشد، عمارت فوق را که از موقعیت جغرافیایی و آب و هوایی خوبی برخوردار بود، از والی کرمان خریداری کرد.
پس از رفتن انگلیسیها، این ساختمان به شرکت نفت انگلیس و ایران واگذار شد و تا زمان ملی شدن صنعت نفت در اختیار آنها باقی ماند. بعد از ملی شدن صنعت نفت، این عمارت در اختیار شرکت ملی نفت و سپس شرکت پخش منطقه فرآورده های نفتی قرار گرفت و از آن برای کاربری مسکونی بهرهبرداری میشد.
از آنجا که این بنا سالها به حال خود رها شده بود، آثار فرسودگی و تخریب در قسمتهای مختلف بنا از جمله سقفها و دیوارها به وضوح مشهود بود لذا شرکت ملی پخش فرآوردههای نفتی و نیز شرکت پخش فرآوردههای نفتی منطقه کرمان، در زمان استاندار وقت کرمان (علیرضا رزم حسینی) پروژه تبدیل این بنا به موزه را در دستور کار قرار دادند.
موزه نفتسوزها منحصربهفردترین موزه ایران و خاورمیانه
محمدرضا جواهری جانشین مدیریت موزهها و اسناد صنعت نفت در گفتوگو ایسنا میگوید: براساس سند رسمی این بنا در مالکیت شرکت ملی پخش فرآوردههای نفتی است.
وی ادامه داد: علیرضا رزمحسینی استاندار وقت کرمان در چند سال قبل طی بازدیدی که از این بنا داشت، درخواست مرمت و احیای این بنا را کردند لذا با وجود آنکه کرمان شهر نفتخیزی نیست اما باتوجه به اهمیت داشتههای صنعت نفت تصمیم گرفته شد که این بنا پس از مرمت به موزه نفتسوزها تبدیل شود.
این مقام مسئول نجات میراث صنعت نفت را مهمترین هدف راهاندازی موزه نفتسوزها دانست و عنوان کرد: در سال ۹۳ وزیر نفت دستور راهاندازی موزه نفتسوزها را صادر کردند که در این راستا ما به دنبال راهاندازی صرفا یک موزه نبودیم بلکه به دنبال نجات میراث صنعت نفت بودیم که فراتر موزه است.
جانشین مدیریت موزهها و اسناد صنعت نفت با اشاره به تشکیل جلسات منظم در وزارت نفت (هفتهای دو جلسه در ۲ سال اخیر) در خصوص راهاندازی موزه نفتسوزها در کرمان، عنوان کرد: همه وسایل نفتی اعم از گرمایشی، روشنایی همچون بخاری نفتی، ترموسها، خوراکپزهای چند فتیلهای، چراغهای روشنایی، یخچال نفتی، پنکه نفتی، ویدئو پروژکتور نفتی، رادیو نفتی و ... از سراسر کشور در سه سال اخیر جمعآوری شد.
وی با بیان اینکه موزه نفتسوزها پنجمین موزهای است که صنعت نفت کشور راهاندازی میکند که هر یک از این موزهها با یکدیگر متفاوت می باشند، تصریح کرد: موزه نفتسوزها، یک موزه منحصر بهفرد و خاص است و در هیچ کجای ایران و حتی خاورمیانه چنین موزهای وجود ندارد و تصور میکنم که در دنیا موزههای شبیه به این موزه وجود داشته باشد اما این موزه با آنها تفاوتهایی دارد.
جواهری با بیان این مطلب که موزه نفتسوزها جنبه روانشناحتی و اجتماعی نیز دارد، اظهار کرد: این موزه یک موزه مردم شناختی نیز محسوب میشود زیرا برخی از وسایل این موزه هنوز در خانه های قدیمی ما وجود دارد و هنوز دهه شصتیها علاءالدین را یادشان میآید.
وی در پاسخ به این سوال که آیا شیء از خارج کشور برای این موزه خریداری شده است؟ اظهار کرد: بله. به طورمثال ویدئو پروژکتور نفتی با واسطه برای این موزه خریداری شده است شایان ذکر است که تحقیقات بسیار خوبی در خارج کشور نیز انجام شد و در راستای این تحقیقات به دنبال آن هستیم که بتوانیم یکسری اشیائی که احساس میکنیم، نداریم یا متعلق به ایران بوده و به خارج از کشور رفته، برگردانیم.
جانشین مدیریت موزهها و اسناد صنعت نفت در خصوص زمان افتتاح این موزه نیز به ایسنا گفت: فاز اول این موزه تا پایان سال قطعا افتتاح خواهد شد اما این امر منوط به این است که به مشکل اعتباری برنخوریم.
وی میزان هزینه مرمت کنسولگری انگلیس را حدود ۲ میلیارد تومان دانست و بیان کرد: ارزش اشیای این موزه متفاوت است و برخی از اشیای آن منحصربه فرد و در دنیا یونیک می باشند.
جواهری بیان کرد: از روز اول اسناد و آثار منقول در شهرهای مختلف را جمعآوریم و اکنون حدود ۱۰ هزار قلم جنس در گنجینههای موزههای صنعت نفت و بیش از سه تا چهارمیلیون برگ سند جمعآوری شده است که بیشتر آنها به دلیل بیتوجهی به اهمیت آنها یا ضعف مدیریت در حال نابودی بودند.
وی شهرهای «مسجدسلیمان» و «آبادان» را گزینههای اولیه برای راهاندازی این موزه دانست و اظهار کرد: موزههای نفت مانند هم طراحی نشده اند و هر موزه به یکی از موضوعات صنعت نفت می پردازد مثلا در تهران موزه پمپ بنزین، در آبادان موزه کارآموزان و ... را راه انداری کرده ضمن آنکه در مشهد نیز موزه پخش فراوردههای نفتی در حال راهاندازی است.
جمعآوری ۴۰۰ شیء نفتسوز
جانشین مدیریت موزهها و اسناد صنعت نفت تاکید کرد: همه اشیای نفتسوز شاید در این موزه به نمایش در نیاید و در دنیا نیز مرسوم نیست که همه اشیاء خود را به نمایش بگذارند اما حدود ۱۰ درصد اشیاء موجود را در این موزه به نمایش خواهیم گذاشت و این موزه چون پویاست هر چند وقت یکبار اشیاء آن عوض خواهند شد.
وی تعداد نفتسوزهای جمعآوری شده را حدود ۴۰۰ شیء دانست و بیان کرد: اینجا موزه تخصصی نفتسوزها خواهد بود و در این موزه به سه محور نفتسوزها، معرفی شرکت ملی پخش فرآوردههای نفتی منطقه کرمان و معرفی کنسولگری و نقش انگلیسیها در کرمان پرداخته میشود.
جواهری با تاکید برآنکه موزهای که دربرگیرنده همه ابعاد نفتسوزها باشد، تا این لحظه در هیچ کجای دنیا پیدا نکردهایم، تصریح کرد: این موزه نتیجه مطالعه و پژوهش است. نفتسوزها را به دو بخش نفتسوزهای خانگی و نفتسوزهای شهری و صنعتی تقسیمبندی کردهایم که فاز اول این موزه نفتسوزهای خانگی است و در فاز دوم روی نفتسوزهای شهری و صنعتی کار خواهیم کرد.
وی با اشاره به تقسیمبندی نفتسوزهای خانگی به دو بحش حرارتی، روشنایی و نفتسوزهایی که انرژی غیر از حرارت، نور تولید میکردند عنوان کرد: نفتسوزهای حرارتی و روشنایی تنوع زیادی دارند که در این موزه به نمایش در خواهند آمد.
جانشین مدیریت موزهها و اسناد صنعت نفت اجزای استفاده شده در نفتسوزها را از دیگر بخش های این موزه برشمرد و مطرح کرد: مشاهیر شخصی، کارگاهی و کارخانهای نفتسوزها در ایران نیز در این موزه معرفی خواهند شد و سعی داریم موزه نفتسوزهای کرمان، نماینده کل کشور باشد به طوریکه همه نفتسوزها را بهصورت ملی در اینجا معرفی خواهند شد ضمن آنکه نمونه نفتسوز از همه استانها در اینجا در معرض دید عموم در خواهد آمد.
وی در خصوص قدمت نفتسوزها یادآوری کرد: قبل از آنکه نفت در ایران استحراج شود نفت در ایران استفاده میشده است و از باکو نفت به ایران وارد میشده است لذا قدمت نفتسوزها حدود ۱۳۰ سال است.
موزه نفتسوزها یک پژوهشگاه خواهد بود
جواهری با تبیین سیر تکامل نفتسوزها و در ادامه با بیان این مطلب که دوره تکامل نفتسوزها را در این موزه خواهید دید، افزود: موزه نفتسوزها محتوای ارزشی و فنی، هنری و تاریخی دارد گفتنی است همه اسناد و اشیاء مربوط به نفتسوزها در اینجا به صورت گنجینه متمرکز خواهند شد.
وی از راهاندازی کتابخانه و آرشیو تخصصی در موزه نفتسوزها خبر داد و اظهار کرد: در واقع اینجا یک پژوهشگاه خواهد بود و موزه نفتسوزهای کرمان یک مرجع برای محقیقن حوزه نفتسوزها خواهد شد ضمن آنکه باید عنوان کرد که کتابحانه و مرکز تخصصی اسناد همزمان باز فاز اول این موزه افتتاح خواهد شد.
جانشین مدیریت موزهها و اسناد صنعت نفت کار گردآوری نفتسوزها را ادامهدار دانست و بیان کرد: مطالعات فاز دوم آغاز شده است و زمان افتتاح آن نیز هنوز مشخص نیست.
وی با انتقاد از برخی دیدگاه مبنی براینکه موزه را یک کار فانتزی می دانند، اظهار کرد: برای تامین اعتبار این موزه سختی های زیادی کشیده شده است و با خون دل خوردنها کار پیش رفته است.
جواهری ادامه داد: شاید موزه در ایران یک حس فانتزی داشته باشد اما در بسیاری از کشورهای دنیا موزه برای آنها حیاتی است به طورمثال در جهان حدود ۸۰ هزار موزه وجود دارد که فقط در کشور آمریکا حدود ۳۵ هزار مورد آن وجود دارد. همه باید بدانند که موزه نگهدارنده هویت ملی یک کشور است و برای بسیاری از کشورها از نان شب واجبتر است.
وی با بیان این مطلب که موزه در دنیا به عنوان نهاد اقتصادی محسوب نمیشود، افزود: موزه یک نهاد غیرانتفاعی و در خدمت فرهنگ است اما زمینهساز جذب گردشگر میشود ضمن آنکه موزه دانش افزاست و موزه هر حرفی را با سند میزند. هچنین در اروپا برای آنکه یک شهر را خوب بشناسید به موزه شهر آن شهر میروید که متاسفانه در ایران هیچ کدام از شهرهای ما چنین موزهای ندارند.
جانشین مدیریت موزهها و اسناد صنعت نفت با تاکید برآنکه زمینههای انگیزشی در جذب مخاطب را در این موزه تعریف میکنیم، حاطرنشان کرد: قصد ما این است که اینجا پاتق شود و مردم به بهانههای مختلف بهاینجا بیایند که یکی از برنامههای ما این است که پکهای گردشگری و نقاط دیدنی اطراف این موزه را به یکدیگر وصل کنیم و ساعات کار موزه براساس اوقات فراغت و زمینههای کشش آمدن مردم به موزه تعریف خواهد شد.