عباس تقی زاده دکترای ارتباطات:
یک فعال اجتماعی و رسانه و دارای دکترای علوم ارتباطات عنوان کرد: باید بپذیریم که سیاست‌های اطلاع‌رسانی کشور نیازمند اصلاح بوده و مرجعیت خبری به شدت آسیب دیده است و اگر این واقعیت را نمی‌پذیریم شاید به نوعی دچار توهم هستیم و لازمه برنامه‌ریزی دست، پذیرش واقعیت است.
یک فعال اجتماعی و رسانه و دارای دکترای علوم ارتباطات عنوان کرد: باید بپذیریم که سیاست‌های اطلاع‌رسانی کشور نیازمند اصلاح بوده و مرجعیت خبری به شدت آسیب دیده است و اگر این واقعیت را نمی‌پذیریم شاید به نوعی دچار توهم هستیم و لازمه برنامه‌ریزی دست، پذیرش واقعیت است.
به گزارش ایسنا، دکتر عباس تقی‌زاده درباره حوادث اخیر در کشور و ریشه این اتفاقات و راه‌های برون رفت از این شرایط گفت: گشودن فضای ارتباطی در جامعه برای رفع این بحران کنونی امری بسیار موثر است.
به اعتقاد او، این نسل (دهه هفتاد و هشتادی‌ها)، نیازها و سبک زندگی جدیدی خود را دارند که می‌خواهند در عرف جامعه داشته باشند و باید شنیده شوند.
این دکترای علوم ارتباطات با اشاره به حضور سخنگوی دولت در دانشگاه و تنش ایجاد شده نیز اظهارداشت:: به اعتقاد بنده وجود این تنش بین یکی از مسئولین رده بالای کشوری و دانشجویان در فضای دانشگاه هیچ اشکالی ندارد و اگر این رویه گفت و گو را همین طور ادامه دهیم، از این مرحله نیز گذر خواهیم کرد.
پافشاری بر مسیرها و راهکارهای اشتباه گذشته امری بیهوده است
به گفته او، جوانان باید به درستی شنیده شوند و به شنیدن فعال نیاز دارند و بسیاری از نیازها و خواسته‌های مطرح شده در این روزها نیز ابعاد مختلف اقتصادی، فرهنگی و ... دارد، می‌افزاید: باید برای همه این خواسته‌ها در سطح ملی کارگروه تشکیل شود و در کنار آن، مسیرهایی که اشتباه طی شده را اصلاح کرد. پافشاری بر مسیرها و راهکارهای اشتباه گذشته قطعا امری بیهوده است زیرا این رفتار بیشتر جامعه را دو قطبی می‌کند و لجبازی را می‌افزاید و وقتی مطالبات شنیده نشود از حالت عادی خارج و به خشم و نفرت تبدیل می‌شود.
تقی زاده اظهارداشت: گفتگو در فضای ملتهب سخت است و به اعتقادم در این خصوص تاخیر داشتیم و باید این تاخیر را جبران کنیم که قطعا جبران آن نیز بسیار دشوار است.
به اعتقاد این مدرس دانشگاه، دانشجو یک قشر فرهیخته است و انتظار می‌رود که مطالبه‌گر هم باشد (در ایران از گذشته تا کنون دانشجویان در تحولات نقش موثری داشتند) می‌افزاید: دانشجو غیر از کارهای علمی و آموزشی، هویت سیاسی – اجتماعی دارد و باید اجازه داشتن زیست سیاسی، فرهنگی و اجتماعی خود را در کنار زیست علمی داشته باشد. دانشجو غیر از کارهای علمی و آموزشی، هویت سیاسی – اجتماعی دارد و باید اجازه داشتن زیست سیاسی، فرهنگی و اجتماعی خود را در کنار زیست علمی داشته باشد.
این فعال اجتماعی و رسانه‌ای ادامه می‌دهد: وقتی فضای دانشگاه به سمت امنیتی برود که ممکن است ترس نیز بر آن حاکم باشد؛ قطعا دیگر در آن فضا ارتباطات سالمی ایجاد نمی‌شود و احتمال ایجاد تنش بین دانشجویان با یکدیگر، دانشجو با استاد و ... نیز وجود دارد و در این فضا ممکن است که اندیشه نیز منعقد نشود و گفتگوها معمولا از حالت طبیعی خود خارج می‌شوند.
به اعتقاد تقی زاده، گفتگو باید بر پایه احترام و اعتماد متقابل باشد تا به یک تفاهم و نتیجه رسید و اکنون مساله‌ای که وجود دارد این است که در خیلی از مفاهیم و موضوعات یک معنای مشترک و تفاهمی وجود ندارد و هر گروهی براساس چهارچوب ذهنی و معنایی خود به پدیده‌ها می‌نگرد لذا باید در کنار یکدیگر نشسته تا به یک فهم مشترک رسیده و از دل آن راهکار بیرون بیایند.
این فعال اجتماعی و دکترای علوم ارتباطات می‌افزاید: تا مادامی که تمایلی به شنیدن و ایجاد تغییر و اصلاح نداشته باشیم این فضاهای تنش‌زا ادامه خواهد داشت درحالی که انتظار می‌رود حداقل در جامعه دانشگاهی و دانشجویی ( به عنوان الگویی برای جامعه)، فضایی فراهم شود تا در آن فضا به یک فهم مشترکی رسیده و در نهایت به راهکارهای قابل اجرا دست یابند.
«هر چند نباید با دستپاچگی عمل کرد اما خیلی تاخیر داریم و نباید بیش از این زمان را از دست داد. نگاهی به درون خود داشته باشیم. منکر نقش تحریک کننده دشمنان نیستیم اما باید سهم خودمان و اشتباهات احتمالی خودمان را نیز بپذیریم.» این بخش دیگر از تحلیل‌های این فعال اجتماعی و رسانه‌ای استان کرمان بود.
مسئولین باید جامعه را وارد مرحله آرامش کنند
او ادامه می‌دهد: وقتی در فرایند گفت و گو به سمت توهین کردن و فحاشی کردن برویم، دیگر آن فضا مناسب برای گفتگو نیست و فضا به سمت خشم و نفرت و درگیری می‌رود پس باید آرامش خود را حفظ کرد و در این راستا نیز مسئولین باید جامعه را وارد مرحله آرامش کنند زیرا گفتگو در فضای آرامش امکان‌پذیر خواهد بود ضمن آنکه باید توجه داشت که بسترهای گفتگو زیاد است.
این فعال اجتماعی و رسانه‌ای به محدود شدن فضای مجازی در پی اتفاقات اخیر در کشور نیز اشاره کرد و می‌افزاید: محدود شدن دسترسی به شبکه‌های اجتماعی سبب شده بسترهای گفتگو نیز محدود شود و وقتی در این فضا نتوانیم گفتگو کنیم، ناخواسته مرجعیت خبری را به خارج از کشور انتقال داده‌ایم زیرا مخاطب با استفاده از فیلترشکن به شبکه‌های اجتماعی(اینستاگرام، تلگرام و ...) یا تلویزیون‌های فارسی زبان ماهواره‌ای سوق می‌یابد و در نتیجه بیننده‌های آنها افزایش پیدا می‌کند این در حالی است که باید در شرایط کنونی رسانه‌های داخلی به سرعت عمل کنند و بین سرعت و صحت توازن برقرار کنند.
جریان سازی خبری را به رقیب داده‌ایم
او ادامه می‌دهد: رسانه‌ها باید جریان‌ساز باشند متاسفانه در حوزه خبری خیلی جریان‌ساز نبوده‌ایم و همواره منفعل عمل کرده‌ایم. به طور مثال همیشه محتوای خبر "۲۰:۳۰"، مربوط به خنثی‌سازی خبرهایی است که شبکه‌های ماهواره‌ای فارسی زبان منتشر کرده‌اند، و همواره با یک تاخیر ۲۴ ساعته محتوا تولید می‌کنید یعنی عملا جریان‌سازی خبری را به رقیب داده‌ایم این درحالی است که باید رسانه داخلی مرجع و اولین در انعکاس خبرها باشد.
تقی زاده اضافه می کند: وقتی مخاطب می‌بیند که این مرجعیت وجود ندارد و اخبار (درست یا غلط) عمدتا از تصاویر شبکه‌های فارسی زبان خارجی پخش می‌شود و درباره آن تصاویر توضیح می‌دهند که جریان چه بوده!، خودش کمک کننده برای رفتن مخاطب به سمت رسانه‌های دیگر است.
«باید بپذیریم که سیاست‌های اطلاع‌رسانی کشور نیازمند اصلاح بوده و مرجعیت خبری به شدت آسیب دیده است و اگر این واقعیت را نمی‌پذیریم شاید به نوعی دچار توهم هستیم و لازمه برنامه‌ریزی درست، پذیرش واقعیت است. باید بپذیریم که سیاست‌های اطلاع‌رسانی کشور نیازمند اصلاح بوده و مرجعیت خبری به شدت آسیب دیده است و اگر این واقعیت را نمی‌پذیریم شاید به نوعی دچار توهم هستیم و لازمه برنامه‌ریزی درست، پذیرش واقعیت است.» این بخش دیگری از سخنان این فعال رسانه‌ای بود.
به گفته این دکترای علوم ارتباطات، ریشه‌ها را باید بررسی کرد و همیشه نباید نفی کرد می‌افزاید: با تهدید چیزی درست نمی‌شود و وقتی تهدید می‌کنید اصلا نمی‌توانید گفتگو کنید. در شرایط کنونی به قدری مدارا، صبر و تحمل و برخورد ملاطفت‌آمیز و گذشت نیاز است و روند کار را به گونه‌ای باید مدیریت که به طور مثال مشکلات دانشگاه را خود خانواده دانشگاهیان حل و فصل کنند و باید بدانیم که مداخله کردن عامل بیرونی بر شدت بحران می‌افزاید.
طبق اعتقاد دکترای علوم ارتباطات، وقتی وزن تاثیرگذاری یک شبکه فارسی زبان ماهواره‌ای از ساختار صدا و سیما بیشتر شده باید پذیرفت که یک جای کار ایراد اساسی دارد ادامه می‌دهد: قاعدتا یک شبکه خارجی فارسی زبان نمی‌تواند اینقدر قدرت مانور داشته باشد؛ قطعا بخشی از این قدرت را سیاست‌ها و عملکرد اشتباه رسانه‌های داخل به آن شبکه ماهواره‌ای داده‌اند و آن شبکه از این فضا بهره برده و مرجعیت رسانه‌ای به جای دیگری منتقل شده است.
او از راهکارها سخن به میان آورد و عنوان کرد: رسانه‌های داخلی می‌توانند در جمع معترضین حضور یابند و دغدغه و درخواست‌های آنها را منتشر کنند که متاسفانه باید اذعان کرد به هیچ عنوان چنین گزارشاتی در هیچ رسانه رسمی کشور نداریم؛ جالب است که تصاویری هم که پخش می‌کنیم تصاویر شبکه‌های ماهواره‌ای فارسی زبان است که می‌گویم فلان قسمت این تصویر ایراد دارد این کار به معنای دادن اعتبار به آن شبکه ماهواره‌ای است.
مخاطب دیگر مخاطب توده، منفعل و پذیرا دهه‌های قبلی نیست
تقی زاده می گوید: مخاطب رسانه مانند قبل نیست که هر چه رسانه‌ها می‌گویند باور کند. حتی خبر رسانه‌های فارسی زبان خارجی نیز به راحتی از سوی مخاطبین پذیرفته نمی‌شود زیرا مخاطب امروزی معمولا پیام رسانه‌ای را از چند منبع بررسی می‌کند و خودش دست به تحلیل خبر می‌زند اما قطعا تفکر و نگاه مخاطب در تحلیل خبر تاثیرگذار است.
طبق گفته این فعال اجتماعی و رسانه‌ای، باید بدانیم که مخاطب دیگر مخاطب توده، منفعل و پذیرا دهه‌های قبلی نیست بلکه امروز با مخاطب فعال، جستجوگر و پرسشگر مواجه هستیم و این شاخص‌ها در مخاطبین جوان و نوجوان بیشتر از بزرگسالان است و دست به بررسی و راستی آزمایی پیام رسانه‌ای داخلی و خارجی می‌زنند در نتیجه کار رسانه‌ها در تولید محتوا سخت شده و اگر استناد اشتباه کنند اعتماد مخاطب نسبت به خودشان را ضعیف می‌کنند و سبب ریزش مخاطبین شده که قطعا نیز بازسازی آن کار بسیار دشواری خواهد بود.
«رسانه های فارسی زبان خارج از کشور که با جمهوری اسلامی ایران زاویه دارند مترصد این هستند که از این اشتباهات سهوی و احتمالی و نواقص و تاخیر رسانه‌های داخلی سوءاستفاده کنند چون مخاطب تشنه اطلاعات است و ذائقه آن با قبل فرق کرده و منتظر بخش خبری نمی‌ماند لذا سراغ رسانه‌ای که سریع‌تر و مستندتر خبر اعلام می‌کند، می‌رود.» این بخش دیگری از گفتگو با این دکترای علوم ارتباطات بود.
به اعتقاد تقی‌زاده، اعلام خبر تصویری بسیار موثر است و رسانه‌های فارسی زبان خارج از کشور از تصاویر مستند زیاد استفاده می‌کنند گرچه این تصاویر می‌تواند گزینش شده هم باشد.
او اظهار می کند: اعتماد جامعه به رسانه‌ها به صفر نرسیده است اما در این چند ماه اخیر، روند کاهشی اعتماد جامعه به رسانه‌های داخلی شتاب گرفته است به عقیده بنده اعتماد جامعه به رسانه‌ها به صفر نرسیده است اما در این چند ماه اخیر، روند کاهشی اعتماد جامعه به رسانه‌های داخلی شتاب گرفته است.
این فعال رسانه و اجتماعی درباره اظهار نظر مردم در خصوص اینکه وقتی اتفاقی تکذیب می‌شود، حتما واقعیت دارد، می‌گوید: مخاطب به تجربه قبلی خود مراجعه می‌کند و می‌بیند که در کشور اول شایعه یک موضوع منتشر می‌شود و سپس اتفاق می‌افتد حتی در فرهنگ مرد هم (تا نباشد چیزکی، مردم نگویند چیزها) پذیرفته‌اند که بسیاری از شایعات، بعدا تایید می‌شوند.
باورپذیری و اعتماد مخاطب به رسانه‌های داخلی به شدت افت کرده است
به اعتقاد این دکترای علوم ارتباطات، باورپذیری و اعتماد مخاطب به رسانه‌های داخلی به شدت افت کرده و حتی می‌توان گفت که سقوط پیدا کرده است و باید بازسازی شود می‌افزاید: در خیلی از زمینه‌ها، رفتارها و سیاست‌ها باید تجدیدنظر شود و تجدیدنظر شهامت می‌خواهد و نشان‌دهنده شکست نیست زیرا جلوی بسیاری از خسارات بعدی را می‌گیرد و هر چه دیرتر عمل کنیم قطعا در برخی نقاط دیگر قابل جبران و قابل برگشت نخواهد بود.
او متصور است که از شهریورماه در کشور گسستی شکل گرفت و معنی و مفهوم خیلی از مقوله‌ها نزد شهروندان ایرانی تغییر پیدا کرده است و وقتی برداشت‌ها و تفاسیر و معانی در ذهن مخاطب تغییر پیدا کند نشان‌دهنده تغییر و دگرگونی است و باید ابعاد این دگرگونی را بررسی کرد و حتی به رسمیت شناخت و متناسب با آن؛ رفتارها و سیاست‌گذاری‌ها را اصلاح کرد.
تقی زاده می‌افزاید: متاسفانه خیلی جاها حمایت لازم از خبرنگار نمی‌شود و در نتیجه خبرنگار دچار ترس و شاید خودسانسوری می‌شود و چون اطلاع‌رسانی در این شرایط هزینه زیادی برایش دارد در نتیجه محتاط می‌شود و اطلاع‌رسانی نمی‌کند. شاید برخی‌ها خوشحال باشند که در رسانه‌های داخلی بعضی چیزها منتشر نمی‌شود اما بزرگترین ضرر آن این است که مخاطب به سراغ رسانه‌های خارجی می‌رود و متاسفانه مسیرهای ارتباطی با مردم را داریم از دست می‌دهیم و در نقاطی نیز به انسداد ارتباطی رسیدیم و مخاطبین باوجود آنکه در جغرافیای این کشور حضور دارند اما مهاجرت می‌کنند (اخبار و اطلاعات از رسانه‌های خارجی دریافت می‌کند) و آن رسانه هرگونه که بخواهد افکار عمومی را هدایت می‌کند.
او در پایان می‌گوید: طبق مشاهداتم در شبکه‌های مجازی داخلی، شاهد کمترین بازخورد و اظهار نظر هستیم و در این فضا افراد صرفا اخبار را منتشر می‌کنند و اظهار نظر خیلی خیلی کم صورت می‌گیرد و باید بررسی کرد که چرا افراد حاضر نیستند که در این شبکه‌ها اظهار نظر کنند و اینکه اظهار نظری صورت نمی‌گیرد به معنی این نیست که هیچ چیزی وجود ندارد و جواب این چرا خیلی مهم است!!!
