جزییات طرح «تناسبی‌شدن انتخابات مجلس»

نماینده شیراز در مجلس شورای اسلامی به ارائه جزییاتی از طرح «تناسبی‌شدن انتخابات مجلس شورای اسلامی در حوزه‌های چهار نماینده و بیشتر» پرداخت.
جعفر قادری به عنوان طراح طرح «تناسبی شدن انتخابات مجلس شورای اسلامی در حوزه‌های انتخابیه‌ای با چهار نماینده و بیشتر» در گفتگو با ایسنا ضمن بیان توضیحاتی درباره این طرح گفت: هفته گذشته این طرح در کمیسیون شورا‌ها تصویب و برای قرار گرفتن در دستور کار صحن علنی به هیات رییسه مجلس ارجاع شد.
وی توضیح داد: طبق این طرح و مصوبه کمیسیون شوراها، کاندیدا‌ها به صورت منفرد و یا فهرستی امکان مشارکت در انتخابات را دارند و رای دهندگان نیز مخیر به انتخاب نامزد‌های مدنظر خود از بین فهرست‌ها و افراد منفرد هستند. بعد از پایان رای گیری، بدون توجه به منفرد و یا فهرستی بودن حضور کاندیدا‌ها به ترتیب بیشترین رای رتبه بندی شده و افراد منفردی که تا سقف تعداد کرسی‌های آن حوزه رتبه‌ای مساوی و یا کمتر از تعداد کرسی‌ها را دارند، به عنوان منتخب آن حوزه به مجلس راه پیدا می‌کنند. بعد از کسر تعداد منتخبین منفرد از کل کرسی‌ها، باقیمانده کرسی‌های حوزه انتخابیه بین فهرست‌ها به نسبت وزن رای آن‌ها توزیع می‌شود. وزن رای هر فهرست از طریق تقسیم مجموع آرای نامزد‌های آن فهرست به کل آرای همه فهرست‌ها به دست می‌آید.
این نماینده مجلس ادامه داد: همچنین بدون توجه به افزایش تعداد نمایندگان، فقط در ۵ شهر تهران، مشهد، اصفهان، شیراز و تبریز نمایندگان براساس این نظام انتخاباتی به مجلس راه پیدا می‌کنند؛ یعنی از ۲۹۰ نماینده مجلس، ۴۹ نماینده از این شهر‌ها انتخاب می‌شوند.
وی با بیان اینکه تدریجی شدن تغییرات نظام انتخاباتی مطلوب است، افزود: امیدوارم در دوره‌های بعدی با تسری این نظام انتخاباتی به حوزه‌های انتخابیه با دو و سه نماینده، تعداد بیشتری از نمایندگان براساس این نظام انتخاباتی به مجلس شورای اسلامی راه پیدا کنند.
به گفته قادری، تبدیل فضا از حالت دو قطبی به چند قطبی، حضور همه جریان‌های سیاسی در مجلس متناسب با وزن رای خود، افزایش میزان مشارکت در انتخابات، کمک به انتخاب و ماندگاری بیشتر نمایندگان توانمند، خارج شدن انتخابات از حالت صفر و یکی، کاهش درصد آرای غیرموثر در انتخابات و جلوگیری از حاکمیت اقلیت منسجم بر اکثریت غیرمنسجم، عدم نیاز به برگزاری انتخابات میان‌دوره‌ای و امکان جایگزینی نفرات بعدی به جای نمایندگان متوفی و یا مستعفی بدون برگزاری انتخابات جدید از مزیت‌های این طرح است.
 متن مصوبه کمیسیون امور داخلی کشور و شورا‌ها در طرح «تناسبی شدن انتخابات مجلس شورای اسلامی در حوزه‌های انتخابیه‌ای با چهار نماینده و بیشتر» به شرح زیر است:
«ماده واحده - نمایندگان غیرفهرستی و فهرستی در حوزه‌های انتخابیه ۴ کرسی نمایندگی و بیشتر براساس رتبه کمتر و یا مساوی با تعداد کرسی‌ها و نسبت درصدی از آراء ماخوذه صحیح هر فهرست به کل آراء ماخوذه صحیح فهرست‌ها به‌عنوان سهم آن فهرست و به ترتیب رای در آن فهرست انتخاب می‌شوند.
تبصره ۱- پس از شمارش آرای حوزه انتخابیه، نامزد‌ها بدون توجه به عضویت در فهرست‌ها به ترتیب بیشترین رای رتبه‌بندی شده و نامزد‌های غیرفهرستی (منفرد) با رتبه کمتر و یا مساوی با تعداد کرسی‌های آن حوزه، به‌عنوان منتخب شناخته می‌شوند.
تبصره ۲- سهم هر فهرست از کرسی‌های هر حوزه انتخابیه با تقسیم «مجموع آرای صحیح اخذ شده توسط نامزد‌های آن فهرست» بر «مجموع آرای صحیح ماخوذه همه فهرست‌ها در آن حوزه انتخابیه» ضربدر «تعداد کرسی‌های باقیمانده نمایندگی آن حوزه» تعیین می‌شود.
تبصره ۳- در صورتی که سهم یک فهرست از کرسی‌ها، بیش از تعداد اعضای آن فهرست باشد، فقط به اندازه تعداد اعضا، به آن فهرست کرسی تعلق می‌گیرد. در این حالت سهم سایر فهرست‌ها از تعداد کرسی‌های باقیمانده مجدداً محاسبه می‌شود.
تبصره ۴- در صورتی که سهم فهرست‌ها، به‌صورت اعشاری باشد، در ابتدا سهم هر فهرست از کرسی‌ها برابر با ارقام صحیح آن فهرست لحاظ می‌شود و کرسی‌های باقیمانده به ترتیب به فهرست‌های با سهم بالاترین اعشار، بدون در نظر گرفتن رقم صحیح، اختصاص می‌یابد. در صورت برابری همه ارقام اعشار دو یا چند فهرست، ملاک تخصیص سهمیه در موارد باقی‌مانده، قرعه می‌باشد که در جلسه مشترک هیئت‌های اجرایی و نظارت مرکز حوزه انتخابیه انجام خواهد گرفت. نامزد‌های عضو فهرست‌ها و یا نمایندگان آنان می‌توانند در مراسم قرعه‌کشی حضور داشته باشند.
تبصره ۵- چنانچه به‌دلیل عدم تایید اعتبارنامه، فوت، استعفاء و یا هر دلیل دیگری، هر حوزه انتخابیه‌ای که یک و یا چند منتخب و یا نماینده خود را از دست بدهد، منتخب و یا منتخبین بعدی برای مدت باقیمانده در آن حوزه از بین نامزد‌های فهرست‌های واجد شرایط، پس از تایید صلاحیت مجدد توسط شورای نگهبان، به مجلس شورای اسلامی راه می‌یابند.»