پاسخهای حسن روحانی به ابراهیم رئیسی همچنان تند است و صریح. مثل روزهای تبلیغات انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۹۶ که شیخ دیپلمات، قالیباف و رئیسی را مقهور پاسخهای خود کرد.
به گزارش گفتارنو به نقل از سازندگی این بار اما زمین بازی، انتخابات ریاست جمهوری نیست؛ عملکرد رئیس جمهوری است. آنکه امروز سکان را در دست دارد، مدعی است که فاز ۱۱ پارس جنوبی را بدون دریافت کمک از غرب راهاندازی کرده و دیگری میگوید در زمان ریاستجمهوریاش، تعداد فازهای تکمیل شده پارس جنوبی از ۱۰ فاز به ۲۷ فاز رسیده است.
جدل میان رؤسای جمهوری سابق و فعلی همواره وجود داشته اما شدت و ضعف آن یکسان نبوده است. روحانی و رئیسی هم در دو سال گذشته سعی کردهاند خیلی به پر و پای هم نپیچند اما این اواخر شیخ دیپلمات نیش و کنایههای گاه و بیگاه رئیسی را تاب نمیآورد و مستقیم و غیرمستقیم پاسخ او را میدهد. اما ماجرای پارس جنوبی چیست و چه چیزی باعث شده، رئیسی و روحانی به همدیگر مالک بگویند؟
چند روز پیش ابراهیم رئیسی که برای افتتاح عملیات تولید گاز از فاز ۱۱ میدان پارس جنوبی به شهرستان عسلویه سفر کرده بود، گفت: «ثابت کردیم که کشور را به لبخند یا اخم دیگران متصل و وابسته نمیکنیم. گفتمان امروز دولت با قبل متمایز است و آن تکیه بر توان داخلی و تحقق شعار ما میتوانیم است.»
رئیسی افزود: «طی ۲۰ سال گذشته عملیات راهاندازی این فاز بارها به شرکتهای خارجی واگذار شد اما این شرکتها به بهانه تحریم هر بار عملیات احداث و راهاندازی را ناتمام رها کردند تا اینکه در سال ۱۴۰۰ با روی کار آمدن دولت سیزدهم این طرح به عنوان یکی از طرحهای نیمهتمام دارای اولویت مورد توجه قرار گرفت و با واگذاری آن به شرکتهای داخلی و با اتکا به توانمندیهای متخصصان کشورمان پس از ۲۰ سال وقفه در مدت دو سال با تلاش جهادی و شبانهروزی، امروز افتاح و عملیات تولید گاز در آن آغاز خواهد شد.»
طبق گفته رئیس دولت سیزدهم با بهرهبرداری از فاز ۱۱ روزانه ۵۶ میلیون مترمکعب به تولید گاز و میعانات گازی کشور افزوده خواهد شد که درآمدی ۵ میلیارد دلاری را در سال نصیب کشور خواهد کرد و تولید ناخالص داخلی را حدود یک درصد افزایش خواهد داد.
پس از آنکه این سخنان ابراهیم رئیسی منتشر شد، دفتر حسن روحانی بلافاصله واکنش نشان داد: «از سال ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۹ تعداد فازهای تکمیل شده پارس جنوبی از ۱۰ قاریه ۲۷ فاز رسید و اینگونه بود که ایران در برداشت گاز از این میدان مشترک، قطر را پشت سر گذاشت. در همان فاصله ۹۲ تا ۹۹ تعداد سکوهای نصب شده در میدان مشترک پارس جنوبی هم با ۲۳۶ درصد افزایش از ۱۱ سکو به ۳۷ سکو رسید. و نهایتا با توسعه پارس جنوبی در دولت روحانی، تولید روزانه گاز از این میدان مشترک ۲.۵ برابر شد.»
فاز ۱۱ چرا مهم است؟
جدا از اینکه چه کسی درست میگوید، بهرهبرداری از فاز ۱۱ پارس جنوبی اهمیت بسیار دارد چرا که این فاز مربوط به میدان گازی مشترک میان ایران و قطر است و هر گونه تعلل باعث پیش افتادن همسایه جنوبی در بهرهبرداری از منابع مشترک میشود.
در حال حاضر شریک ایران در «گنبد شمالی» در حال تنظیم قراردادهای شیرین برای فروش گاز به کشورهای صنعتی است. اخیراً با چین قراردادی ۲۷ ساله بسته و با آلمان هم ۱۵ ساله امضا کرده است.
قطریها امیدوارند با سرمایهگذاری بیشتر، صدر جدول صادرکنندگان گاز را برای سالهای طولانی حفظ کنند. این در حالی است که سهم ایران از میدان مشترک پارس جنوبی حتی کفاف مصرف داخلی را هم نمیدهد و قراردادهای ما به خاطر تحریمها یکی پس از دیگری لغو میشوند. پیش از این شرکت پترو پارس قرار بود در همکاری و تعامل کامل با TOTAL و CNPCI فاز ۱۱ را توسعه دهد. اما به دلیل تشدید تحریمهای اقتصادی، سرانجام در ۶ اکتبر ۲۰۱۹ اجرای این فاز به صورت کامل به شرکت پتروپارس واگذار شد تا با استفاده از توان داخلی آن را توسعه دهد. آنگونه که سایت رسمی پتروپارس اعلام کرده، پروژه فاز ۱۱ در دو مرحله به هم پیوسته انجام خواهد شد،فاز اول شامل حفاری ۳۰ حلقه چاه و دو سکوی تولیدی، هر یک با ۱۵ حلقه چاه، با هدف تولید دو میلیارد فوت مکعب گاز در روز و همچنین تولید ۸۰ هزار بشکه میعانات گازی برنامهریزی شده است، تاسیسات مربوطه و دو رشته خط لوله ۳۲ اینچ در مجموع به طول ۲۷۰ کیلومتر است.
بر اساس گزارشها قطر تاکنون از میدان مشترک گازی، بالغ بر ۱۵۰۰ میلیارد دلار کسب کرده است، ایران نزدیک به ۳۰۰ میلیارد دلار. قطر با توان تولید ۱۰۷ میلیون تن الانجی در سال بزرگترین تولیدکننده این محصول در دنیاست، ایران به جایش گاز خود را به مصرف سوخت خانگی رسانده است و در کنارش به توسعه صنایع پتروشیمی و فولاد و سیمان نیز مدد رسانده است اما مهمترین بخش مصرف گاز در ایران سوخت خانگی بوده است.
بر این اساس، سمت ما، در سال ۱۳۸۵ سهم پارس جنوبی از کل تولید گاز کشور ۱۰ درصد بوده که در سال ۱۳۹۰ به ۴۰ درصد افزایش یافته و به ۴۳ درصد در سال ۱۴۰۰ رسیده است. با احتساب یارانه گاز به عنوان هزینه - فرصت گاز مصرفی، در مجموع ۲۳۳ میلیارد دلار درآمد از میدان گازی پارس جنوبی طی ۱۵ سال گذشته حاصل شده است. با توجه به درآمد چهار میلیارددلاری صادرات گاز ایران به ترکیه، طی ۱۵ سال در مجموع ۷۰ میلیارد دلار درآمد صادراتی هم از محل صادرات گاز به این کشور حاصل شده است.
با احتساب یارانه ۲۳۳ میلیارد دلاری و ۷۰ میلیارد دلار درآمد صادراتی، مجموع درآمدهای ایران از میدان گازی پارس جنوبی به ۳۰۳ میلیاردذدلار میرسد. سایت ریاست جمهوری هم در تبیین مزایای افتتاح فاز ۱۱ نوشت: «برای تسریع در راهاندازی این سکو و احصای منابع ملی کشور در این میدان مشترک، به جای ساخت سکوی جدید، سکوی فاز ۱۲ را که با افت فشار مواجه شده بود، به این فاز منتقل کردند که عملیات انتقال این سازه ۳ هزار و ۲۰۰ تنی در شرایط ناآرام و متلاطم دریا، یکی از عملیاتهای کمنظیر مهندسی و فنی در سطح جهان است که بیش از این تنها دو بار آن هم توسط بزرگترین شرکتهای نفتی مطرح دنیا نسبت به سکوهای نفتی انجام شده بود و نه سکوی گازی. متخصصان سرافراز صنعت نفت بدون خرد کردن و قطعهقطعه کردن این سازه عظیم، در شرایط تحریمی همهجانبه، با اجرای این عملیات تولید گاز در این فاز را ۳ سال زودتر عملیاتی کردند که اقدامی شایسته تحسین است.»
چه کسی درست میگوید؟
حسن روحانی و ابراهیم رئیسی هر کدام یک تفکر را در کشور نمایندگی میکنند؛ روحانی نگاه به غرب دارد و میگوید لزومی ندارد که با همه دنیا سر جنگ داشته باشیم.
ابراهیم رئیسی اما در نقطه مقابل قرار گرفته است. او به شرق امید بسته و مدام به سرزنش غرب میپردازد. قاعدتا منافع ملی حکم میکند که دولتها در تعامل میان غرب و شرق به تعادلی پایدار دست پیدا کنند تا اقتصاد بتواند رشد کند و کشور در مسیر توسعه قرار گیرد.
در شرایطی که کشور گرفتار ابرچالشهای متعدد است، جدلهای سیاسی میان رئیس جمهور سابق و فعلی، دردی از مردم دوا نمیکند.
هر کدام از دولتها که برای افزایش رفاه مردم گامی برداشتهاند، به وظیفه خود عمل کردهاند. اما خوب است آقای رئیسی بداند تقلیل مسائل مهم به رقابتهای سیاسی و باب کردن «تو نتوانستی، من توانستم» و تحریک رقیبان و منتقدان به زیان خودش و دولتاش تمام میشود و کارهای مهم را به حاشیه میبرد.