اقوام و دوستان همه جمع شدند و بوی اسپند و ذکر صلوات کوچه را پر کرده است، بازار انواع التماس دعاها گرم است و کم کم چشم بعضی ها از اشک شوق نمناک می شود، لحظه آغاز سفر به سرزمین وحی فرا رسیده است.
اقوام و دوستان همه جمع شدند و بوی اسپند و ذکر صلوات کوچه را پر کرده است، بازار انواع التماس دعاها گرم است و کم کم چشم بعضی ها از اشک شوق نمناک می شود، لحظه آغاز سفر به سرزمین وحی فرا رسیده است.
به گزارش جماران، روایت معطر شدن شمیم جان بیش از 75 هزار ایرانی زائر بیت الله الحرام و مدینه النبی دو روی سکه دارد که بخش اول آن به برکات روحی و معنوی و لطف ویژه خداوند به این مسافران، یک ماهه برون مرزی مربوط است و قسمت دوم آن به مسائل اقتصادی و هزینه های اعزام کاروانی و تدارکات هنگام رفت و برگشت حجاج اختصاص دارد.
پُر واضح است که هزینه مصوب و قانونی ثبت نام و دوران انتظار و اعزام حجاج هر ساله اعلام رسمی می شود و به طور میانگین، زائران تمتع بر اساس نوع ثبت نام، در قالب 6 گروه قیمتی حدود هشت تا 10 میلیون تومان برای هر نفر خرج می کنند.
ابوالقاسم صمیمی، آسیب شناس اجتماعی در این باره گفت: نکته مغفول هزینه های این سفر که شاید برای برخی افراد یک بار در زندگی شان اتفاق بیفتد، مخارج زمان اعزام و بازگشت در خود ایران و خرج خرید در عربستان است که در یک بررسی پیمایشی، برآورد شده است که برخی ایرانی ها یک تا سه برابر هزینه اصلی سفر، برای این موارد هزینه می کنند و به قولی، یک حج 10 میلیون تومانی در یک دوره دو ماهه، به یک هزینه حداقل 30 میلیونی تبدیل می شود.
وی افزود: شاید بخش اجتناب ناپذیر خرید سوغات برای حجاج با توجه به محدودیت های ارزی، باورهای فرهنگی و ملاحظات درون خانوادگی و البته سطح درآمد و توان مالی هر فرد، یک خط قرمز همیشگی داشته باشد.
وی ادامه داد: گاهی، هر چقدر هم در رسانه ها از سیطره کالای چینی در بازارهای لوکس سعودی ها و تفاوت ناچیز یا یکسانی قیمت برخی منسوجات گفته شود، باز هم دل حجاج به دست خالی بازگشتن رضا نمی دهد، اما هزینه پیش و پس از سفر حج در ایران، نیاز به یک بازنگری و ترویج فرهنگی مجدد دارد.
طبق یک پرس و جوی میدانی از خانواده های به حج رفته در استان سمنان، عمده هزینه زائران در ولیمه بازگشت است که بر اساس نرخ سالن های پذیرایی می توان گفت، هر میهمان به طور متوسط 20 تا 30 هزار تومان برای پذیرایی و صرف یک وعده غذا خرج دارد، البته این رقم در تعدادی از جامعه آماری به سفره های مجلل 60 تا 100 هزار تومانی هم می رسد که با فرض دعوت گرفتن از 500 میهمان، بین یک و نیم تا پنج میلیون هزینه دارد و این عدد معادل نیمی از هزینه های اصلی سفر حج است.
کمال زمانی که از اقوام یکی از حاجیان امسال است می گوید: حاجیان ایرانی رقمی معادل هزینه ولیمه را برای مخارج میهمانان در زمان خداحافظی و استقبال کنار می گذارند و روز به روز به پیرایه ها و رسوم خودساخته آئین اعزام و بازگشت حجاج در خانواده ها افزوده می شود.
وی اضافه می کند: از جمله این امور می توان به مخارج نصب لوح و پارچه نوشته های تبریک و خوشامد گویی، توزیع کارت های دعوت، تصویربرداری های مفصل، تزئین و تغییر دکوراسیون منزل، خرید انواع دسته های گل و قربانی اشاره کرد.
جملیه کردی، همسر آقای زمانی هم معتقد است: هزینه های در سایه مربوط به سفرهای حج، مخارج خرید هدیه حجاج از سوی خانواده های درجه یک و اقوام نزدیک است که اگر قیمت طلا را به عنوان معیار در این نوع خریدها در نظر بگیریم، عددی حدود 150 هزار تومان، حداقل هزینه و به قول معروف، کف قیمت محسوب می شود و بر همین اساس، کالاهای دیگر نیز قابل محاسبه و قیمت گذاری خواهد بود.
وی افزود: حال تصور کنید اگر فقط 10 نفر از آشنایان برای خرید هدیه اقدام کنند، معادل یک و نیم میلیون تومان برای این چشم روشنی پول پرداخت می شود.
مخارج قبل و بعد سفر حج در بررسی های یاد شده به شهرهای کوچک و متوسط زیر 100 هزار تا یک میلیون نفر جمعیت اختصاص دارد و مشخص است که این هزینه ها در شهرهای بزرگ بین 10 تا 15 درصد افزایش می یابد و از سوی دیگر هزینه های مسافرت های بین شهری اقوام و مخارج اسکان چند روزه آنان برای بدرقه و استقبال از حجاج نیز باید مد نظر قرار گیرد.
نیم نگاهی به جدول خرید سوغات حجاج هم این نکته را روشن می سازد که سفر اولی ها معمولا بین یک تا 3 میلیون تومان سوغات با خودشان می آورند و بدعت جدید دیگر هم خرید سوغات در داخل کشور برای جور کردن سبد هدیه فامیل های وابسته است که در سالهای اخیر، حتی برخی از وابستگان به عنوان مامور خرید همین اجناس انتخاب می شوند تا هنگام بازگشت حاجی، علاوه بر ساک سفر، بسته سوغات هم آماده ارائه شود!
معصومه خرم، کارشناس مذهبی و امور خانواده دراین باره می گوید: اجرای مراسم دسته جمعی استقبال در پایانه های مسافربری و برگزاری همایش کاروانی اعزام و بازگشت حجاج، تجمیع میهمانان چند حاجی در یک مراسم ولیمه و استفاده از ظرفیت مساجد محل برای پذیرایی، درخواست حجاج برای اجتناب اقوام از خرید هدیه و برخی هزینه های غیرضروری، جایگزینی بعضی یادگاری های کم هزینه معنوی به جای اجناس برقی و پوشاک به عنوان سوغات سفر، از جمله ابتکارات فرهنگی است که هر چند به صورت جسته و گریخته، اما قابل تقدیر، در بین برخی خانواده ها در حال انجام است.
اگر در پردازش مجدد آمارها، تعداد حجاج عمره مفرده در طول سال را نیز به زائران زیر 100 هزار نفری تمتع اضافه کنیم، در می یابیم که هزینه 30 تا 50 و حتی 70 میلیونی برای هر حاجی رقمی است که می توان با یک تغییر نگرش فرهنگی و کاهش آن تا مرز مخارج اصلی سفر، فکر و ذکر مسافران سرزمین وحی را به جای جدول محاسبه و بررسی مالی به جایگاه تفکر و تدّبر و بهره گیری معنوی از حضور در حرم امن الهی و اماکن مقدس شهر پیغمبر مبدل کنیم.
