مقبره خواجه اتابک یکی از بناهای تاریخی شهر کرمان است که متأسفانه به مکانی برای تجمع دزدان خیابانی و کیف‌قاپ‌ها تبدیل شده است.
مقبره خواجه اتابک یکی از بناهای تاریخی شهر کرمان است که متأسفانه به مکانی برای تجمع دزدان خیابانی و کیف‌قاپ‌ها تبدیل شده است.
مقبره وزیر سلجوقی در تصرف معتادان
به گزارش مهر، این مکان محل دفن یکی از وزیران مقتدر زمان سلجوقی بوده که در محله‌ای در جنوب شرق شهر کرمان در قرن ششم هجری بناشده است.
خواجه محمد اتابک از رجال دوران سلجوقیان در این مکان به خاک سپرده‌شده، این بنا با شماره ۲۵۳ در فهرست آثار ملی ثبت‌شده است.
این مقبره هشت‌ضلعی با کتیبه‌های متعدد به خط کوفی و سنگ‌های فیروزه‌ای‌رنگ و گچ بری‌های زیبا تزئین شده و اطراف بنا نیز چندین اتاق فضای باز اطراف بنا را در برگرفته است.
هرچند بسیاری از کرمانی‌های این مکان را نمی‌شناسند اما اهالی کوچه شماره ۱۸ خیابان ابوحامد این بنا را هرروز مقابل چشمان خود می‌بینند .درواقع ساکنان این بخش از بافت تاریخی کرمان به‌جای اینکه به این بنا افتخار کنند از وضعیت نابسامان مقبره رنج می‌برند.
اگر سری به اتاق‌های واقع در ضلع شمالی این بنا بزنید چندین اتاق مملو از زباله می‌بینید که ساکنانش کیف‌قاپ‌ها و اراذل‌واوباش هستند
در اطراف و گوشه، گوشه این بنا بقایای استعمال مواد مخدر و سرنگ‌های معتادان را می‌توان مشاهده کرد.
محسن موحدی، معاون میراث فرهنگی کرمان، بنای خواجه اتابک را ازجمله بناهای منحصربه‌فرد تاریخی کرمان می‌داند و می‌گوید: این بنای هشت‌ضلعی چندین سال قبل دچار تخریب شدید می‌شود به همین دلیل مدت‌ها به حال خود رهاشده بود تا در دهه‌های گذشته تصمیم به بازسازی بنا گرفته‌شده و اتاق‌های اطراف مقبره مرمت و زیباسازی شد اما چون کاربری خاصی برای آن‌ها در نظر گرفته نشده بود متروکه شده‌اند.
وی گفت: هنوز هم در اطراف بنای هشت‌ضلعی وسط که مقبره اصلی است داربست‌های مرمت وجود دارد.
مخاطرات وزیر سلجوقی برای اهالی بافت تاریخی کرمان
درواقع بی‌توجهی و عدم تعریف کاربری مناسب برای بنای خواجه اتابک موجب شده است وضعیت به‌گونه‌ای در این مکان پیش برود که هم‌اکنون ساکنان اطراف این بنا شب‌ها حتی جرات رد شدن از مجاورت این بنای تاریخی را نیز ندارند.
اما به نظر می‌رسد فصل جدیدی در این بنای تاریخی در حال رقم خوردن است، پس از مرمت بخش‌هایی از بافت تاریخی کرمان و همچنین تعیین تکلیف بنای قبه سبز و حمام باغ الله که البته حضور هیچ‌کدام اجرایی نشده است به نظر می‌رسد برنامه‌ریزی برای احیای مجدد مقبره خواجه اتابک نیز در حال انجام است.
شهردار کرمان: خواجه اتابک به فرهنگسرا تبدیل می شود
شهردار کرمان با بیان اینکه مقبره خواجه اتابک به دلیل قرار گرفتن در قلب بافت تاریخی موردتوجه ویژه قرارگرفته است، می‌افزاید: قرار است به‌زودی این مکان تحت نظارت کارشناسان مرمت و همکاری میراث فرهنگی، کاملاً بازسازی شود و به فرهنگسرا تبدیل شود درواقع در این بخش از شهر کرمان نیاز به داشتن فرهنگسرا داریم و این مکان با توجه به وسعت و اصالتی که دارد به‌خوبی می‌تواند این خلأ را پر کند و به‌زودی عملیات بازسازی و ایجاد فرهنگسرا در این مکان آغاز می‌شود.
علی بابایی ادامه داد: اعتبارات برای ساماندهی این بنا تأمین‌شده است و کار به‌زودی آغاز می‌شود.
وی از امضای توافق‌نامه‌های متعدد با میراث فرهنگی برای ساماندهی بافت تاریخی شهر کرمان خبر داد و از همکاری میراث فرهنگی در این خصوص تقدیر کرد و افزود: ما به دنبال مرمت و درنهایت تغییر کاربری بناهای تاریخی برای احیای این بخش از شهر کرمان هستیم.
شهردار کرمان افزود: درگذشته مردم بافت تاریخی را رها کرده و بخش‌های دیگر شهر رفته‌اند اما ما باید این دیدگاه را در بین اقشار مختلف مردم ایجاد کنیم که بافت تاریخی درواقع گنج شهر است.
مدیرکل میراث فرهنگی استان کرمان نیز اظهار داشت: هم‌اکنون در شهر کرمان شاهد مرمت بسیاری از بناهای تاریخی هستیم به‌طور مثال کار کف سازی بازار تمام‌شده و بدنه سازی بازار در حال انجام است و مدرسه حیاتی نیز مرمت‌شده که در اکثر این پروژه‌های شهرداری نقش مثبتی را ایفا کرده است.
محمود وفایی افزود: پس از مرمت باغ فتح‌آباد حالا کار مرمت باغ بیرم آباد نیز به‌زودی آغاز می‌شود و همچنین مرمت حمام لله هم در دستور کار است.
مدیرکل میراث فرهنگی: امید داریم کار مرمت به زودی شروع شود
وی گفت: قرار شده بنای مقبره خواجه اتابک هم که هم‌اکنون وضعیت مناسبی ندارد برای مرمت زیر نظر کارشناسان میراث فرهنگی به شهرداری سپرده شود که امیدواریم در اسرع وقت کار بازسازی این بنا نیز آغاز شود.
وفایی افزود: این اولین باری نیست که این بنا مرمت می شود بلکه میراث درگذشته اقدام به آزادسازی بخش‌های قابل‌توجه در محوطه این بناکرده است و هم‌اکنون می‌تواند به مکان فرهنگی قابل‌توجهی تبدیل شود.
مدیرکل میراث فرهنگی ادامه داد: چندین مرتبه کار مرمت مقبره انجام‌شده است و اوقاف نیز در یک مقطع، بخشی از بنا را مرمت کرده است.
وفایی ادامه داد: تمام عملیاتهای مرمت و بازسازی که توسط شهرداری در کرمان در حال انجام است دقیقاً زیر نظر کارشناسان میراث و بر اساس اصالت بنا انجام می‌شود و در این مکان نیز همین اتفاق خواهد افتاد.
تزئینات زیبا و گچ‌بری‌ها و نقش‌های اسلیمی باوجوداینکه ۲.۵ برابر قدمت مسجد جامع اصفهان رادارند اما به همان زیبایی هستند که همین امر موجب شاخص شدن بنای خواجه اتابک به‌عنوان نخستین بنای دارای چنین تزئیناتی است.
متأسفانه به دلیل عدم حفاظت، بخش‌های زیادی از این تزئینات از بین رفته‌اند که رطوبت، گذر زمان و دخالت‌های انسانی مهم‌ترین دلیل این تخریب‌ها بوده‌است.
قبل از احداث مقبره خواجه اتابک در هیچ بنای تاریخی دیگری در کشور شاهد استفاده از رنگ در تزئین بناها نیستیم و تنها این بنا است که از رنگ آبی لاجوردی در ساخت آن استفاده‌شده است
قبل از احداث این بنا در هیچ بنای تاریخی دیگری در کشور شاهد استفاده از رنگ در تزئین بناها نیستیم و تنها این بنا است که از رنگ آبی لاجوردی در ساخت آن استفاده‌شده است.
به همین دلیل از این بنا به‌عنوان نخستین بنایی که در آن از رنگ برای تزئین استفاده‌شده است در سیر معماری ایرانی یاد می‌شود.
اما باوجود تصویب احداث فرهنگسرا در این مکان هنوز اقدام مشخصی در احداث فرهنگسرا و مرمت مقبره خواجه اتابک صورت نگرفته است و امیدواریم با همکاری میراث فرهنگی و استانداری و حمایت مالی از شهرداری کرمان امکان احداث فرهنگسرا در اسرع وقت میسر شود.
