چندین سال است که موضوع احيای بافتهای فرسوده در دستور کار مدیران کشور قرار دارد، اما هنوز گرهی از این مشکل باز نشده است.
«قانون حمايت از احياء، بهسازی و نوسازی بافتهای فرسوده و ناكارآمد شهری» در حالی که سال 89 به دولت ابلاغ شده، امروز چه وضعیتی دارد؟
به گزارش باشگاه خبرنگاران جوان، «قانون حمايت از احياء، بهسازی و نوسازی بافتهای فرسوده و ناكارآمد شهری» مشتمل بر هفده ماده و شش تبصره در جلسه علنی دوازدهم دی ماه يكهزار و سيصد و هشتاد و نه در مجلس شوراي اسلامی تصويب و در تاريخ 29/10/1389 به تأييد شوراي نگهبان رسيد و برای اجرا به دولت ابلاغ شد.
این قانون از دو منظر قابل توجه است نخست، چاره جویی برای مشکلاتی که در بافتهای فرسوده برای اداره شهرها به وجود آمده است و دیگری بازآفرینی زمين شهری. در این قانون بافتهای فرسوده شهری تعریف شده‌اند. بافتهای فرسوده و ناکارآمد شهری، مناطقی از شهر است که در طی ساليان گذشته عناصر متشکله آن اعم از تاسيسات روبنایی، زیربنایی، ابنيه مستحدثات، خيابانها و دسترسی‌ها، دچار فرسودگی و ناکارآمدی شده و ساکنان آن از مشکلات متعدد اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و کالبدی رنج میبرند.
هزینه‌های مربوط به اجرای قانون احیای بافتهای فرسوده در بودجه هر سال پيشبينی خواهد شد. دولت مجاز است سالانه 10 هزار ميليارد ریال جهت احيا، بهسازی و نوسازی بافتهای فرسوده شهری در بودجه سنواتی کل کشور پيشبينی و درج کند. آخرین برنامه‌ای که در این خصوص تصویب شده، برنامه پنجم توسعه است که از ابتدای سال 1390 لازم الاجرا بود.
چندین سال است که موضوع احيای بافتهای فرسوده در دستور کار مدیران کشور قرار دارد، اما هنوز گرهی از این مشکل باز نشده است.
در برنامه پنجم توسعه برای حل این مشکل یک برنامه زمانبندی تعيين شد که طی آن وزارت مسکن و شهرسازی موظف شد در طول برنامه حداقل 10 درصد از بافتهای فرسوده شهری را احياء و بازسازی کند و قرار شد تسهيلات و بودجه مورد نياز همه ساله با پيشنهاد وزارت مسکن و شهرسازی در بودجه عمومی پيشبينی و در اختيار وزارت مسکن و شهرسازی قرار گيرد. لذا دولت موظف شد برای تامين بودجه بازسازی بافتهای فرسوده، حداقل 50 درصـد از منابع، اعـتبارات و تسهيلات اعطایی برای بخش مسکن اعم از طرحهای مسکن مهر، مسکن جوانان و نيازمندان و مانند آن را به اجرای طرحهای مذکور در محدوده بافتهای فرسوده شهری اختصاص دهد.
اهمیت احیای بافت فرسوده به دلیل ارتباط تنگاتنگ با امنیت اجتماعی، روانی و شاخص ارزیابی رفاه ملی سبب شده است این مبحث در تمامی اسناد توسعه کشور نظیر سند چشم انداز 20 ساله، برنامه های توسعه پنج ساله، اسناد منطقه‌ای توجه قرار بگیرد حال با توجه به ضرورت موضوع بافتهای فرسوده جای این سوال است که چرا این موضوع در برنامه ششم توسعه حذف شده‌است و یا آیا لزومی برای بررسی این مبحث در برنامه ششم توسعه وجود دارد؟
حذف برنامه بافتهای فرسوده از برنامه ششم توسعه مغایر با اهداف چشم انداز توسعه است و علاوه بر ضرورت توجه ویزه به نوسازی بافتهای فرسوده باید مسئولیت این موضوع در برنامه ششم توسعه به متولی واحدی سپرده شود ، نبود متولی مشخص و واحد عامل اجرایی نشدن مصوبات در زمینه بافتهای فرسوده است و از آنجا که نوسازی و بهسازی بافت های فرسوده وظیفه مشترک شهرداری ها و وزارت راه و شهرسازی است لذا به راحتی از زیر بار وظایف شانه خالی می کنند این در حالی است که هر چقدر برای بافت های فرسوده هزینه کنیم سود کرده‌ایم لذا با تامین اعتبارات برای بازسازی بافتهای فرسوده، آنها را در برابر بلایای طبیعی مقاوم سازی می‌کنیم.
پیشینه و ریشه اصلی توجه به موضوع مسکن و در آن چارچوب بافتهای فرسوده را باید در اسناد فرادست و به ویژه قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران جست وجو کرد.
اصول 31 و 43 قانون اساسی به طور خاص روی موضوع مسکن تمرکز و تاکید کرده است. در اصل 31 قانون اساسی آمده است: داشتن مسکن متناسب با نیاز ،حق هر فرد و خانواده ایرانی است. در اصل 43 نیز بر تامین نیازهای اساسی شامل مسکن، در کنار خوراک، پوشاک، بهداشت، درمان و آموزش برای تشکیل یک خانواده سالم تاکید مکرر شده است.
به موضوع بافت فرسوده و جایگاه آن در قانون اساسی از یک بعد دیگر نیز می توان نگاه کرد؛ اگرچه در قانون اساسی به طور خاص از بافتهای فرسوده یاد نشده اما بر اصل مشارکت های مردمی و دخالت شوراهای اسلامی در سطوح مختلف ملی تا محلی در زمینه برنامه ریزی های سکونتگاهی که نوسازی بافتهای فرسوده شهری از مصادیق آن است تاکیدات بسیاری شده است حال دولت با این اقدام خود در حذف برنامه‌های احیا و بازسازی بافتهای فرسوده از برنامه ششم توسعه صدمات جبران ناپذیری را به جامعه و اقتصاد وارد می‌سازد و در واقع دولت باید به این نتیجه برسدکه نوسازی املاک فرسوده هم از نظر اقتصادی برای آنها مقرون به صرفه است و هم ارزش افزوده بسیاری را برای آنها به همراه دارد.
در این رابطه علیرضا خسروی در گفت‌وگو با خبرنگار مجلس گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان گفت: به عنوان نماینده کمیسیون عمران در بررسی برنامه ششم توسعه، حذف این بند از قانون در برنامه ششم را کاری عجولانه می‌دانم.
نماینده مردم سمنان و مهدیشهر اظهار داشت: در کشور تقریبا 70 هزار بافت فرسوده وجود دارد که 17 میلیون نفر در این مناطق ساکن هستند و اگر زلزله و حادثه‌ای پیش بیاید، مشکلات و هزینه‌های چندین برابری به ملت و دولت وارد خواهد شد.
عضو کمیسیون عمران با تاکید براینکه برای حذف بافتهای فرسوده در کشور نیازمند برنامه‌ریزی 5 الی 6 ساله هستیم، تصریح کرد: کمیسیون عمران تلاش دارد این موضوع در برنامه ششم توسعه گنجانده شود و ما تمام تلاش خود را برای قرارگیری بندهایی در رابطه با بافتهای فرسوده در برنامه ششم توسعه می‌کنیم.
او در پایان از حذف موضوع بافتهای فرسوده از برنامه ششم توسعه ابراز نگرانی کرده و بیان داشت: امید است با تلاش کمیسیون عمران هرچه زودتر موضوع بافتهای فرسوده در برنامه ششم توسعه احیاء شود.
