گفتارنو/ گروه شهر:
بسیاری از
کارشناسان و صاحب نظران امور شهری معتقدند نقاشیهای دیواری در شهر کرمان به یک
علاج برای پوشاندن آکنهها و آبلهها چهره شهر بدل شده است، آبلههایی که دلیلشان
بیماری است و با آرایش درمان نمیشود. چه بسا آن را نازیباتر کند. شهری که به ارث
بردیم با شهری که به ارث میگذاریم متفاوت است و بدیهی است که باید شهر زیباتری
برای نسل آینده بسازیم. در این میان نظرات مسوولان، هنرمندان و کارشناسان امور
شهری در زیباسازی شهر تناقضات زیادی دارد.
ساماندهی محیط شهری
و زیبایی بصری آن، یکی از مهمترین وظایف شهرداریها و بیانگر توان و سطح هنری هنرمندان
یک شهر است. در این راستا بهره گرفتن از شاخههای متعدد هنر شهری و توانمندی هنرمندان
در ایجاد یک فضای آرام و همگن شهری کمک خواهد کرد. نباید از یاد برد که شهر بعنوان
یک نهاد عمومی در تعامل دائمی با شهروندان و اقشار مختلف جامعه است لذا تعامل هنر شهری
با شهروندان ضروری به نظر میرسد.
برخی نقاشیهای
دیواری توهین به شعور مردماند
یک گرافیست کرمانی در
گفتوگو با گفتارنو در رابطه با استفاده از نیروی متخصص برای نظارت به نقاشیهای شهری
میگوید: « در زمان شهرداری مهندس سیف اللهی به مدت دو سال، هرسال قبل از هر عید دعوت
میشدیم و برخی نظرات را میگرفتند که برخی از آنان اجرا میشد و برخی آنان اجرا نمیشد
که پس از انتصاب شهردار جدید دیگر از این گروه دعوت نشد. اما اخیرا دعوتی را اعلام
کردند که البته بنده با این فرم شکل گرفتن این جلسات مخالفم زیرا این کار باید بنیادی
باشد نه اینکه هر زمانی که خواستند بنا به ضرورت، خودشان از کارشناسان دعوت کنند و
هر زمانی که خواستند دعوت نکنند.»
محمد رضا هاشمی نژاد
، می افزاید:« تصوری که در شهرداری وجود دارد
این است که روی هر دیوار خالی شهر باید نقاشی بکشند، بدون توجه به اینکه این دیوارها
در مبلمان شهری دارای مشخصات و سازوکار خاصی است.
او با بیان این که در
جلساتی که داشتیم مطرح کردیم به جای رنگ پاشیدن به دیوار باید از مصالح معماری استفاده
کرد و باید این مصالح را شست، یادآور می شود:
پروژه شستوشوی دیوارهای سفالی هم از همین گروه استخراج شد.
در حالی که رضا
مهرابی سرپرست سازمان بهسازی و زیباسازی محیط شهرداری کرمان از اتمام پروژه نقاشی
دیواری دیگری تحت عنوان« آشتی با بافت کویری» واقع در خیابان امام جمعه خبر داده و
گفته است :« این نقاشیها با استقبال شهروندان و
مدیران شهری رو به رو شده است. هاشمی نژاد به صراحت می گوید: به عقیده من وقتی معماری شهری
را خراب کنید و برای اصلاح روی آن نقاشی کنید به شعور مخاطب و مردم توهین کردهاید،
برای مثال حتما دیدید به شدت رواج پیدا کرده که بر روی معماری مدرن نقاشیهایی از معماری
کویری کشیده شده است در حالی که معماری کویری در شهر تخریب شده است که به نظر من مصداق
توهین به شعور مخاطب است.»
سازمان زیباسازی هنرمندان را ترمز کار خود میدید
از سوی دیگر یک مجسمه
ساز فعال در کرمان به گفتار نو میگوید:« مدت
کوتاهی گروهی از کارشناسان در سازمان زیباسازی شهری برای تایید آثار هنری شهری تشکیل
شد اما کمتر طرحی برای تایید میآمد و اگر هم میآمد از جانب گروه تایید نمیشد و بیشتر
در این مورد که باید چه کرد بحث میشد و عمدتا بحثهای کلی شکل میگرفت اما همین گروه
هم به تدریج منحل شد.
شهریار رضایی می افزاید:
فکر میکنم شهرداری و سازمان زیباسازی این گروه را به مثابه ترمز کار خود میدیدند
و برایشان راحتتر بود که این گروه نباشد تا هر طرحی را تایید کنند.»
رضایی در حالی این
نظرات را مطرح میکند که دیگر عضو این گروه منحل شده، دلیل انحلال این گروه را به
مسایل مالی نسبت می دهد.
مشکل مالی دارند
نیما جهانبین می
گوید: تصورم این است که شهرداری کرمان تمایل داشت و الان هم تمایل دارد که از دیدگاه
کارشناسی استفاده کند اما فکر میکنم موانع دیگری مثل مسائل مالی که با این حجم از
پروژههای شهری دور از ذهن هم نیست، مانع آنها است. بنابراین فکر نمیکنم که شهرداری
نمیخواست این گروه به فعالیت ادامه دهد چراکه خود شهرداری این گروه را راه اندازی
کرد و دعوت کننده بود. اما امیدوارم در این شرایط که مردم و صاحب نظران نگرانیهایی
در مورد شهر دارند و پروژههای عمرانی باعث سد معبرها و تغییر کاربریها شده است و
فضای نگرانی را ایجاد کرده است شهرداری با درک درست از شرایط اقدام کند. اعتقادم این
است که شهرداری و مسئولین آن میخواهند کار مثبتی شکل بگیرد اما استفاده از کارشناس
و رجوع به نیروی متخصص باید در دستور کار قرار بگیرد و این به نفع همه است.»
او در پاسخ به این سوال که آیا در حال حاضر گروهی از
کارشناسان در سیاستگذاری این آثار هنری حضور دارند میگوید : « سازمان زیباسازی شهری
برای احیا این گروه از کارشناسان اقدام کرده است و از اعضای همان گروه قبلی مجددا دعوت
کرده است.»
این کارشناس معماری
و شهرسازی در پاسخ به سطح کیفی این آثار هنری و دلیل انحلال گروه کارشناسان سازمان
زیباسازی مِیافزاید:« بنده از لحاظ کیفی و محتوای نقاشیها نمیتوانم نظر دهم اما
از حوزه شهری میتوانم بگویم در کجای شهر نیاز به نقاشی شهری یا المانهای گرافیکی
محیطی هست یا ترکیب این هنر با سایر عناصر محیطی در شهر و یا موانعی که میتواند برای
خودروهای در حال عبور مخاطره آمیز باشد،اظهار نظر کنم که با توجه به مشاهداتم بعضی
از این نقاشیها در دیوارهای حساسی قرار گرفتند که به اندازهای که میتوانند دیده
شوند قدرت کافی ندارند یا در هماهنگی با محیط دقت کافی در آنان وجود ندارد، بعضی
از این نقاشیها فقط قاب تصویر را در نظر گرفتند و قاب دیوار را نادیده گرفتند و
نتوانستند با تمام محیطی که در آن قرار گرفتند تناسب درستی ایجاد کنند.