روز صنعت زغال در کرمان سیاه شده است؛ این را همه می‌دانند اما فقط کارگرانی که به قول خودشان در اعماق 500 متری زمین با خطر احتمال نشات گاز متان کار می‌کنند و حقوق نمی‌گیرند، فریاد می‌زنند.
صدای تاک نوشت:
روز صنعت زغال در کرمان سیاه شده است؛ این را همه می‌دانند اما فقط کارگرانی که به قول خودشان در اعماق 500 متری زمین با خطر احتمال نشات گاز متان کار می‌کنند و حقوق نمی‌گیرند، فریاد می‌زنند.
به نوشته هفته نامه صدای تاک در آخرین مورد کارد به استخوان کارگران تونل 6 معدن پابدانای زرند رسیده بود. پیگیری مطالبات معوق از روش‌های معمول پاسخ درخوری نیافته است که کار را به راه‌بندان کشانده‌اند. آن هم با حضور خانواده‌هایشان. 150 کارگری که مسیر تردد خودروهای عبوری در سه راهی مسجد ابوالفضل (ع) زرند (دشتخاک) را مسدود کرده بودند دست آخر از فرماندار زرند این پاسخ را شنیدند که «متاسفانه مدیر معدن پاسخگو نیست». این پاسخ به تنهایی دردی از دل آن‌ها دعوا نمی‌کند از این روست که حبیب الله خنجری وعده می‌دهد: «یک ماه حقوق معوقه کارگران معدن تونل 6 پابدانا پرداخت خواهد شد»
یک ماه حقوق می‌دهیم
فرماندار زرند می‌گوید: با صحبت هایی که من و نیز فرماندار کوهبنان با جناب آقای مهندس فلاح مدیرعامل شرکت زغالسنگ کرمان داشتیم ایشان قول دادند مبلغ 300 میلیون تومانی که به این معدن بدهکار هستند را به حساب ایشان واریز کنند که با این مبلغ می توانند یک ماه از حقوق معوقه این کارگران را پرداخت نمایند.
این تصمیم پس از آن گرفته شد که اعضای شورای تامین دو شهرستان زرند و کوهبنان به همراه رییس دادگستری زرند در محل حاضر شدند و طی جلسه ای مشترک تصمیماتی پیرامون این مشکل گرفتند.
جلسه می‌گذاریم
پس از این تحولات بود که نماینده مردم زرند و کوهبنان در مجلس شورای اسلامی با وزیر صنعت، معدن و تجارت در حضور استاندار کرمان دیدار کرد و وعده نشست مشترک وزرای صنعت و کار در خصوص رفع مشکلات زغالسنگ رسانه‌ای شد.
حسین امیری خامکانی محورهای گفت‌وگو‌های این نشست را رونق و ایمنی معادن زغالسنگ، یارانه توليد زغالسنگ، بيمه تامين اجتماعي و بحث ٤/٥ درصد بيمه سخت و زيان آور مشاغل در معادن زغالسنگ و ماليات و ارزش افزوده در چرخه فولاد عنوان می‌کند و میافزاید: از وزير صنعت، معدن و تجارت درخواست شد تا براي معادن تعطيل شده فكري شود.
صنعت زغال شفاف تعیین تکلیف شود
از سوی دیگر نماینده مردم کرمان و راور در مجلس شورای اسلامی با انتقاد از مشخص نبودن متولی صنعت زغالسنگ کرمان می‌گوید: با واگذاری‌هایی که در صنعت زغال سنگ صورت گرفته، مشخص نیست چه کسی مسئول معادن کرمان است؛ آیا وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی مسئول است یا وزارت صنایع و معادن؟
محمدرضا پورابراهیمی میافزاید: وقتی کارگاه‌ها و صنایع مهمی همچون زغال سنگ را بابت رد دیون به نهادی که تخصصی در این زمینه ندارد واگذار می‌کنند، اینگونه حوادث نیز در معادن رخ می‌دهد؛ لذا باید برای صنعت زغال سنگ کشور به‌صورت شفاف تعیین تکلیف شود که چه کسی مسئول است.
او این را هم اضافه می‌کند: مشخص نبودن وضعیت این صنعت، دلیل آن نمی‌شود که پیمانکاری که در معادن زغال سنگ تولید می‌کند، مسائل ایمنی را رعایت نکند.
فاتحه زغال خوانده می‌شود اگر
رییس سازمان نظام مهندسی معدن استان کرمان هم در گفت‌وگو با صدای تاک بخشی از اظهارات پورابراهیمی را تایید می‌کند و می‌گوید: از زمانی که شرکت زغالسنگ به بخش بازنشستگی واگذار شد، صنعت ذغالسنگ از بین رفت.
منوچهر رخ میافزاید: در گذشته شرکت زغالسنگ استان کرمان زیر نظر شرکت تهیه و تولید موادمعدنی ایران که یک شرکت دولتی و قدرتمند بود قرار داشت و مشکلات این بخش را حل می کرد.
او اگر چه با بخشی از اظهارات پورابراهیمی مبنی بر این که صنعت زغال متولی ندارد، هم‌نظر نیست و اظهار می‌دارد: اینکه می‌گویند متولی ندارد حرف درستی نیست؛ مگر می شود؟
رخ به صراحت می‌گوید: به نظر من اگر شرکت زغال سنگ، زیر نظر صندوق بازنشستگی بماند فاتحه این شرکت خوانده است و وضعیت ذغال از این بدتر می شود.
این کارشناس خبره حوزه معدن در استان کرمان به خبرنگار ما می‌گوید: ذغالسنگ مشکلات زیادی از جمله بدهی دارد. خیلی از معادن ذغالسنگ نیاز به آماده سازی، بازسازی و ترمیم دارند یعنی باید هزینه زیادی صرف شود تا معادن ذغال دوباره راه افتند.
رخ یادآور می‌شود: بیشتر معادن ذغالسنگ از زمان قبل از انقلاب که توسط روس ها ایجاد شدند، ادامه فعالیت می‌دهند.
او اظهار می‌دارد: معادن ذغالسنگ امکانات خوبی ندارند و مشکل جدی دارند. از طرف دیگر قیمت ذغال گرچه تکانی خورد اما هنوز پایین است و مدتی ذغال وارد کشور می شد.
رخ به نقل از برخی مسوولان می‌گوید: مشتری ذغال به صورت تک مشتری یعنی ذوب آهن اصفهان است و آن هم پولی نمی دهد.
راهکار رخ برای برون رفت صنعت زغال از وضعیت موجود این است که باید به گونه‌ای زیرساخت‌ها را آماده سازی کنیم تا در آینده با صنایعی که در کرمان راه اندازی خواهد شد بتوانیم حداقل 5 میلیون تن ذغالسنگ مورد نیاز استان را تامین کنیم.
او هشدار می‌دهد: اکنون تولید زغالسنگ استان به یک میلیون تن هم نمی‌رسد.
رخ در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه مدیریت صنعت زغال را در استان چگونه می‌بینید می‌گوید: مدیریت زمانی موفق است که امکانات مهیا باشد. اکنون در صنعت ذغال امکانات در بخش آماده سازی، هزینه های جاری، بدهی ها و حقوق دولتی مهیا نیست و معضلاتی هستند که دامن گیر صنعت ذغال در دهه اخیر شده است.
واگذاری به بخش خصوصی در کرمان جواب نداد
رییس سازمان نظام مهندسی معدن در پاسخ به سوال صدای تاک مبنی بر اینکه واگذاری بیشتر به بخش خصوصی در این شرایط کمک کننده است، با بیان اینکه بخش خصوصی هم امتحان شد، می‌گوید: واگذاری به بخش خصوصی هم مسائلی دارد و اغلب خود تبدیل به معضل می‌شوند..
رخ با بیان این که این مساله آزمایش شده و حداقل در کرمان جواب نداده است، تصریح می‌کند: بخش خصوصی با هدف تولید ورود می کند و به مسائل دیگر نمی‌پردازد.
ریشه مشکلات دوگانگی بین وزارت رفاه و صنعت و معدن است
از سوی دیگر یکی از فعالان بخش خصوصی معدن در گفت‌وگو با صدای تاک با بیان اینکه صنعت زغال کرمان به‌تبع صنعت زغال کشور مشکلاتی دارد، می‌گوید: باید برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری مشخصی در صنعت زغال صورت پذیرد.
حسن منصوری در پاسخ به این سؤال که ریشه مشکلات صنعت زغال را کجا می‌بینید؟ میافزاید: ریشه مشکلات دوگانگی بین وزارتخانه‌های رفاه و صنعت و معدن است، معادن زغالسنگ عملاً به‌نوعی در ید قدرت وزارت رفاه است اما سیاست‌گذاری آن را وزارت صنعت معدن می‌خواهد انجام دهد.
منصوری ادامه می‌دهد: وزارت رفاه بابت دیونی که از دولت داشت، معادن را تحویل گرفت و این دوگانگی، به وجود آمد.
او اظهار می‌دارد: با توجه به اینکه نقش اصلی وزارت رفاه، سیاست‌گذاری مسائل اجتماعی است باید نگاه به اقتصاد هم مد نظرش باشد و وزیر از اقتصاد هم‌سخن بگوید.
منصوری با بیان اینکه از وزیر رفاه نشنیدیم که از معادن سخن بگوید، ادامه می‌دهد: این مسئله باید مورد بازبینی قرار گیرد. اکنون می‌بینید که زغالسنگ و معادنی که در حیطه وزارت رفاه هستند حال خوبی ندارند.
او در پاسخ به دیدگاهی که منتقد عملکرد بخش خصوصی در صنعت زغال است و انگشت اتهام را به سمت بخش خصوصی دراز کرده و مدعی است واگذاری‌هایی که در بخش خصوصی در حوزه زغال اتفاق بود اشتباه بود، به صدای تاک می‌گوید: اگر بخواهیم از نگاه تولید به واگذاری‌ها نگاه کنیم؛ در سال 83 پنج معدن کوچک زغالسنگ در کرمان واگذار شد. جمع تولید این معادن 5 هزار تن بود درحالی‌که 3 معدن بزرگ دولتی زغالسنگ 50 هزار تن تولید می‌کردند.
منصوری میافزاید: اکنون بعد از گذشت 14 سال پنج معدن کوچک اکنون 50 هزار تن تولید می‌کنند یعنی 5 هزار تن تولید به 50 هزار تن رسیده است اما تولید همان معادن بزرگی که در اختیار دولت بود کاهش پیداکرده است.
او بابیان اینکه در کنار واگذاری ضریب اشتغال‌زایی هم افزایش‌یافته است، یادآور می‌شود: همان پنج معدن 50 نفر نیرو نداشتند اما اکنون هریک از این معادن به‌طور میانگین 200 نیرو دارند.
این فعال بخش خصوصی بیان می‌کند: ممکن است بگویند ایمنی در این معادن بخش خصوصی رعایت نمی‌شود، اما به آمار حوادث قبل از سال 83 تاکنون نگاه کنیم آمار حوادث نسبت به گذشته کاهش پیداکرده است.
منصوری با تأکید بر اینکه رسانه‌ها از یک نکته غافل‌اند و آن اینکه در معادن زیرزمینی حادثه با کار عجین است، خاطرنشان می‌کند: حادثه معادن رسانه‌ای می‌شود درحالی‌که جاده‌های که با حادثه عجین نیستند مشاهده می‌کنیم که چه حجم حادثه اتفاق می‌افتد. اگر می‌خواهیم اقتصاد مملکت را درست کنیم باید نگاه‌های منطقی داشته باشیم.
او در خصوص معدن پابدانای جنوبی که اخیراً با اعتصابات کارگری مواجه بوده است، می‌گوید: معدن پابدانای جنوبی جزء معادن تعطیل‌شده‌ای بود که هیچ‌کس به سمت آن نمی‌رفت.
منصوری یادآور می‌شود: سه مرحله مزایده صورت گرفت اما هیچ‌کس شرکت نکرد. یعنی شرایط انقدر سخت بوده که هیچ کارفرمای اقتصادی حاضر به قبول این بخش نبود.
