نخست اینکه میزان ذخایر سنگ آهن کشور برای رسیدن به اهداف تعیین شده در اسناد بالادستی کافی نیست و در این رابطه لازم است که اکتشافات برای یافتن ذخایر جدید انجام شود.
تغییرات پی در پی در بازار سنگ آهن طی سال‌های اخیر باعث شده که چندین نکته مورد توجه قرار گیرد.
نخست اینکه میزان ذخایر سنگ آهن کشور برای رسیدن به اهداف تعیین شده در اسناد بالادستی کافی نیست و در این رابطه لازم است که اکتشافات برای یافتن ذخایر جدید انجام شود. دوم اینکه بهره‌وری در معادن ایران در مقایسه با معادن کلاس جهانی پایین است و همین موضوع می‌تواند در درازمدت قدرت رقابت سنگ آهن ایران را کاهش دهد.
سوم آنکه تکنولوژی مورد استفاده در این معادن به‌روز نیست و این مساله باعث کمبود تولید در مقیاس ذخایر موجود می‌شود. مساله دیگر این است که زیرساخت‌های بسیاری از معادن تکمیل نیست و باید برای این موضوع سریع‌تر اقدام شود. در میان معادن مختلف کشور، مجموعه معادن گل‌گهر جزو فعال‌ترین معادن سنگ آهن کشور هستند و در حال حاضر بیشترین میزان تولیدات سنگ آهن و محصولات فرآوری شده آن را برعهده دارند. البته در این میان باید نگاهی به نیاز کشور به سنگ آهن و بازارهای جهانی انداخت تا تولید این ماده معدنی با صرفه اقتصادی و کسب سود لازم انجام شود.
ذخایر قطعی سنگ آهن هم اکنون در ایران حداکثر 3 میلیارد تن ذکر شده است. از طرفی حدود 200 معدن سنگ آهن در کشور وجود دارد که در حال فعالیت هستند و در این میان تعداد محدودی از این معادن توانسته‌اند اکتشافات تکمیلی در مناطق مختلف را نهایی کنند. ذکر این نکته ضروری به‌نظر می‌رسد که برنامه تولید فولاد کشور مطابق با سند چشم‌انداز 1404، در حدود 55 میلیون تن در نظر گرفته شده است با این تفاسیر و با همین روند کنونی، میزان ذخایر سنگ آهن کشور حداکثر تا 20 سال دیگر برای تولید فولاد در افق چشم‌انداز 1404 کافی است. با توجه به موارد ذکر شده، اکتشافات جدید سنگ آهن در گسترده ایران، اهمیت بسیاری پیدا می‌کند که خوشبختانه طی سال‌های اخیر سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو) در این جهت، عزم خود را جزم کرده است. سوالی که در اینجا برای فعالان بازار سنگ آهن مطرح شده این است که آیا همه معادن فعال کشور در مسیر نهایی کردن اکتشافات تکمیلی خود قرار دارند یا اینکه با همان اکتشافات اولیه خود در حال فعالیت هستند؟ در نتیجه به‌طور حتم اکتشاف تکمیلی این معادن می‌تواند باعث افزایش ظرفیت نسبی سنگ آهن خام کشور و گامی در جهت پیشرفت این حوزه به‌منظور دستیابی به اهداف سند 1404 کشور باشد.
چالش‌ها و راهکارهای مشکلات معادن سنگ آهن کشور
شرایط معدنکاری و فعالیت معدنی چه از نقطه نظر جغرافیایی، چه از نظر منابع انسانی و ...، بسیار ویژه است. در نتیجه این ویژه بودن، چالش‌های این حوزه نیز مثلا در بخش حمل و نقل در برخی موارد بسیار ویژه است. با توجه به اطلاعات معدنی کشور، حدود 90 درصد حمل‌ونقل مواد معدنی در ایران از طریق کامیون انجام می‌شود و این موضوع باعث حجم حمل کمتر، قیمت تمام شده بالاتر و ... و عدم رقابت‌پذیری بیشتر می‌شود.
نخستین چالشی که باید به آن دقت کرد بحث زیرساخت‌ها شامل آب، برق، گاز، جاده، ریل و ... است. و سؤال این است که آیا زیرساخت‌های لازم به اندازه کافی و در حوالی معدن وجود دارد؟ بدیهی است که وجود زیرساخت‌ها و نحوه دسترسی آن‌ها با توجه به محدوده جغرافیایی معادن در پیشرفت معادن و سرمایه‌گذاری ابتدایی بسیار اهمیت دارد. اما اغلب معادن در مناطق دورافتاده قرار گرفته‌اند و متاسفانه دسترسی مناسبی به زیرساخت ندارند.
چالش بعدی موجود در معادن، نبود تکنولوژی روز است. چرا که آنچه باعث کاهش هزینه، یعنی افزایش درآمد و در نتیجه تداوم سودآوری و امنیت سرمایه‌گذاری می‌شود، تکنولوژی روز است. بحث بعدی مربوط به منابع انسانی و افزایش بهره‌وری آن‌هاست. نیروهای متخصص به خصوص در بخش‌های اقتصادی عمدتاً به مرکزنشینی تمایل دارند و گزینش و حضور آن‌ها در مجموعه‌های معدنی مغفول مانده است. به‌عنوان مثال نیروی متخصص که استراتژی و بازار بشناسد و شرایط اقتصادی جهانی و داخلی را درک کند، در معادن وجود ندارند. و اینگونه افراد هستند که در شرایط سخت می‌توانند برنامه و طرح مناسب به مدیران معدن ارائه دهند تا آن‌ها شرایط دشوار را به سلامت طی کنند.
