گفتارنو/ مرضیه قاضی زاده:
« جلوی قیمت ترمز بریده مرغ را در استان میگیریم، قیمت مرغ دراستان ۱۱ هزار و ۵۰۰ تومان است، قیمت مرغ تصویب شده ۱۲ هزار و ۹۰۰ تومان تعیین شد» اینها تنها بخشی از عناوینی است که در طی چند وقت اخیر در خبرگزاریها و سایتهای خبری استان منتشر شده است، البته هیچ کدام نیز در مرحله اجرا موفق نبوده و در حد حرف مانده اند.
در طی یک مقطع زمانی یک ساله بارها شاهد تنطیم قیمت مرغ به صورت دستوری بودیم، اما نکتهای که شاید کمتر به آن توجه شده است چرایی افزایش قیمت مرغ و یا ارائه راهکارهای اجرایی در این زمینه است، اگر چه در طی ماههای اخیر بحث سهمیه بندی و تأمین نهاده برای مرغداران مطرح شد، اما بنا به اظهارات مرغداران این امر محقق نشده و جدا از تنشهای تامین نهاده برای مرغداران، منجر به پخش آلودگی نیز شده است.
اگر چه فعالان بازار و کارشناسان اقتصادی بارها بر نظام عرضه و تقاضا تاکید کرده و بازار را به عنوان عامل مولد تعیین قیمت میدانند، اما مسئولان امر کماکان بر قیمتهای دستوری تاکید دارند. اما تبعات این تعیین قیمتهای دستوری چیست؟
عضو هیئت مدیره تعاونی مرغداران در خصوص چالشهای پیش روی تولید کنندگان مرغ به گفتار نو میگوید:متاسفانه از بهمن ماه سال گذشته به دلیل افزایش قیمت ارز، همه نهادهها و محصولاتی که مرغداران برای تولید نیاز داشتند افزایش قیمت پیدا کرد و با این افزایش قیمت ۲ تا ۲.۵ برابری، نقدینگی مرغ دار تا حد زیادی کاهش پیدا کرد؛ فرضاً در بهمن سال ۹۶ سویا را ۱۳۰۰ و ذرت را ۸۰۰ تومان خریداری میکردیم، اما اینها ۲ تا ۲.۵ برابر آن هم با ارز ۴ هزار و ۲۰۰ تومانی افزایش قیمت داشت، بماند که در این دوره بازار سیاه هم ایجاد شد و قیمت ۲ هزار و ۷۰۰ تومانی مصوب شده سویا به ۴ هزار ۵۰۰ تومان هم رسید.
علی رضا مراد نژاد، در ادامه تشریح میکند: کمبود نقدینگی تا حد زیادی به مرغداران فشار اورد؛ فرضا وقتی یک مرغداری با ۲۰ هزار قطعه جوجه با ۲۰۰ میلیون تومان نقدینگی میتوانست از اول تا اخر دوره مرغداری خود را تامین کند، الان این سرمایه به ۴۰۰ تا ۴۵۰ میلیون تومان افزایش یافته است و مرغدار ان به واسطه همین ۲۵۰ میلیون تومان کمبود یا مرغداری خود را تعطیل کردند و یا به افراد دیگر واگذار کردند و یا حتی اجباراً این اختلاف ۲۵۰ میلیون تومان را از دلالان و بازار آزاد تهیه کردند که متاسفانه نرخ سود این نوع از تامین مالی بسیار بالاست و به صورت ماهانه ۳ تا ۳.۵ درصد است که در طی یک روند یک ساله، این نرخ به ۳۲ تا ۳۶ درصد هم میرسد.
عضو هیئت مدیره تعاونی مرغداران در پاسخ به این سوال که تبعات این واگذاریهای مرغداری چه بوده و ایا این افراد تخصص لازم رادارند، میگوید: این افراد غالبا یا در صنعت مرغداری نبوده اند و یا اگر بوده اند کارشان چیز دیگری بوده است.
مراد نژاد در ادامه میافزاید: مسلماً بهره وری در تولیدکاهش و تلفات بالا رفته است و داریم این سرمایه ملی را از دست میدهیم.
او در پاسخ به چرایی عدم دریافت تسهیلات بانکی به ضرر و زیان مرغداران در دو سال گذشته اشاره میکند و میافزاید: عملا شاید ۱۰ تا ۱۵ درصد از مرغدارن ۲۰۰ میلیون تومان اولیه را داشتند چرا که در دو سال اخیر بسیار سود پایین بود و مرغداران ضرر ده و عملا مجبور به پرداخت دیرکرد بودند و همان ۳۲ درصد هم با مجموع دیرکردها به ۴۲ درصد هم میرسید.
عضو هیئت مدیره تعاونی مرغداران در ادامه با بیان اینکه تسهیلات بانکی شرایط خاص خودش را دارد که هر کسی نمیتواند بگیرد و مقدار تسهیلات پرداختی هم بسیار پایین است، اظهار میکند: اینکه هر مرغداری ۲۵۰ میلیون تومان وام بگیرد شدنی نیست چرا که عملاً با توجه به ضمانت نامهها و تعهدات، این امر محقق نمیشود، خصوصا که در سالیان اخیر به دلیل همین ضرر و زیان اکثریت مرغداران چک برگشتی و .. دارند.
او در ادامه میافزاید: من به جرأ ت میگویم که هیچ کس حتی شاید یک درصد از مرغدارن هم نتوانسته اند این وام را بگیرند و این مشکل باعث شد که یا مرغداریهای خود را اجازه دهد و یا از بازار آزاد این پول را تهیه کنند.
مراد نژاد در پاسخ به این سوال که آیا تاکنون هیچ اقدامی از سمت مسئولین دولتی برای رفع مشکلات مرغداران صورت نگرفته است؟ میگوید: ما جلساتی داشتیم و اقای دکتر دهقان هم بسیار همکاری کردند و به تشکلها کمک کردند تا وام بزرگی به ما بدهند که حداقل بتوانیم نهادهها و سایر مواد اولیه را برای مرغداران تامین کنیم که قرار نباشد تا این سودهای کلان را پرداخت کنیم که البته هنوز به نتیجهای نرسیدیم و سه ماه است که درگیر این مسئله هستیم.
این صحبتها منجر به این پرسش شد که با وجود بدهیهای معوق مرغداران پرداخت تسهیلات چگونه امکان پذیر است و چه نرخ سودی برای این تسهیلات در نظر گرفته شده است. او در این خصوص پاسخ میدهد: ما فکر کردیم که از طریق شرکت تعاونی که یک تشکل است و ۴۰۰ عضو دارد وارد شویم و این وام را بگیریم و خودمان هم مدیریت کنیم.
او ادامه میدهد: نرخ سود هم همان نرخ ۱۸ درصد است البته تلاش کردیم که این نرخ را با یک تبصره به ۱۴ درصد برسانیم که البته امید چندانی به این مورد نداریم.
با توجه به صحبتهای مطرح شده مبنی بر اجاره مرغداریها به اشخاص و ورود افراد غیر متخصص به این عرصه بار دیگر از عضو هیئت مدیره تعاونی مرغداران خواستم تا در خصوص تبعات احتمالی این اقدام توضیح دهد، کما این که خود او در گفته هایش به افزایش آلودگی و تلفات بالای مرغداریها اشاره کرده بود.
مراد نژاد در خصوص آلودگیهای ایجاد شده در مرغداریها میگوید: وقتی یک الودگی در یکی الی دو مرغداری ایجاد میشود منطقه را فرا میگیرد و متاسفانه در حال حاضر بسیار حجم تلفات بالا رفته است و ۲ تا سه مرغداری ۴۰ هزار مرغ تلفات داده اند که مسلما وقتی دامپزشکی این مسئله را ببیند به علت حجم بالای تلفات بقیه مرغها را هم خودشان از بین میبرند.
او ادامه میدهد: آمار بالای تلفات و حجم از دست رفته سرمایه، به این معنی است که این مرغدار عملا تا ۲ الی ۳ سال اینده درگیر است و باید به سختی خودش را جمع و جور کند.
عضو هیئت مدیره تعاونی مرغداران در بخش دیگری از صحبت هایش چالش نبود واکسن را دغدغه بعدی مرغداران میداند و میافزاید: بعد از سال هم متاسفانه یک مشکلی که مزید به علت شد نبود دارو و واکسن بود، واکسن الان وجود ندارد اگر کسی هم رابطهای برای تهیه واکسن داشته باشد باز باید با ارز آزاد هزینه آن را پرداخت کند که متاسفانه به دلیل همین قیمت بالا خیلیها قیدش را میزنند و در نتیجه با ریسک بالا کا ر خود را شروع میکنند.
او در ادامه با بیان اینکه در حال حاضر نبود واکسن به یک معضل جدی تبدیل شده و به گونهای تلفات و بیماری را در منطقه بالا برده است، به صراحت میگوید: من خودم عضو تعاونی هستم و به نوعی ارتباطاتی دارم به سختی توانسته ام بعد از یک ماه و شاید هم بیشتر یک واکسن ایرانی تهیه کنم که البته همان را هم خیلیها قبول ندارند.
با توجه به انتقادات مطرح شده در جلسات تنظیم بازار مبنی عدم دریافت نهادهها و قیمت مقطوع ۱۱ هزا رو پانصد تومانی مرغ از او میخواهم تا درخصوص تبعات این سهمیه بندی نهادهها سخن بگوید.
مراد نژاد در این خصوص اظهار میکند: دقیقا ما هیمن مشکل را داشتیم که شما نهاده را تامین نکردید، ولی قیمت را میگویید فلان قیمت. البته بعد گفتند به نسبتی که نهاده میگیرید به این قیمت بدهید؛ خوب ان هم مشکل است چراکه بقیه مرغها را باید چه کرد؟
او در ادامه جملاتش پخش آلودگی را به همین فرایند سهمیه بندی نهادهها نسبت میدهد و میگوید: در اصل مرغدار باید نهاده اش را قبل از جوجه ریزی بخرد و درانبارش ضد عفونی و دپو کند بعد تولید را شروع کند، ولی وقتی که مثقالی سهمیه بندی را شروع کردند امروز سه تن میدادند و روز بعد ۲ تن دیگر. در نتیجه موجب پخش آلودگی شدند چرا که مثلا انبار پشتیبانی میامد و سهمیه بندی را اعلام میکرد و مرغدار با وانت این سهمیه را میگرفت و سپس همین وانت با شرکت پشتیبانی بر میگشت و سهمیه مرغداری دیگری را میبرد.
او در ادامه میافزاید: جدا از این که با این کار الودگی را در همه جا پخش کردند، مدیریت کار مرغدار را هم به هم ریختند چرا که ما میبایست دائما نگران باشیم تا سهمیه بندی چه زمانی میرسد تا مرغ تلف نشود که البته این امر هم موجب میشد تا گاهی از همکاران خود سهمیه بگیریم تا زمانی که سهمیه خودمان از شرکت پشتیبانی برسد که همین امر نیز خود موجب پخش آلودگی میشد.
او با بیان این که ما مرغ را ۲ ساعت هم نمیتوانیم گرسنه نگه داریم و به هر طریقی هست حتی با قیمت ده برابری مجبور به تهیه نهاده هستیم، خاطر نشان میکند: این نهادهها باید اول دوره به ما داده شود تا بتوانیم کار ضد عفونی را به موقع انجام دهیم و استرسی هم بابت تهیه نهاده نداشته باشیم، کما این که متاسفانه در حال حاضر فرایند ضدعفونی کردن بسیار گران شده و در آخر هم به آن شکلی که ما میخواهیم انجام نمیشود.
در حالی عضو هیئت مدیره تعاونی مرغداران از پخش آلودگی در مرغداریها خبر میدهد که بنا به گفته توزیع کنندگان مرغ در استان، نزدیک به ۷۰ درصد از مرغ مورد نیاز استان از طریق مرغداریها کرمان تهیه میشود.
عضو هیئت مدیره تعاونی مرغداران در پاسخ به این سوال که میزان تلفات مرغداریها به چه میزان بوده است و این مسئله تا چه اندازه در قیمت مرغ تاثیر گذار خواهد بود، میگوید: قیمت مرغ دقیقا تابعی است از عرضه و تقاضا و این که به صورت دستوری انجام شود اشتباه است و یک دوره باطلی است که هر چند وقت یک بار انجام میدهند.
او در ادامه این جملات به بیان گلایههایی از عاملان دستوری قیمت میپردازد و میگوید: در حال حاضر قیمت مرغ را ۱۲ هزار و ۹۰۰ تومان تعیین کرده اند در حالی که در همین یک ماه گذشته قیمت مرغ به ۹ هزار و خوردهای رسید، ولی کسی در ان تایم نگفت که مرغداری کیلویی ۲ تا ۳ هزار تومان ضرر میدهد و باید فکری به حالشان کنیم.
او میافزاید: همیشه به این نحو بوده که ما یک دوره ضرر میکردیم و یک دروه گرانتر میفروختیم و بالاخره سود داشتیم و فرمول براساس عرضه و تقاضا بود نه دستوری.
اگر چه او گلایههایی از قیمت دستوری مرغ مطرح میکند، ولی محور اصلی صحبت هایش بر امکان پذیر نبودن این قیمت های دستوری است؛ مراد نژاد در این رابطه اظهار میکند: ما مرغداران بسیار خرسندیم که قیمت حداقل تا اخر سال a ریال باشد چرا که با این شیوه میدانیم که چکار کنیم وبه چه میزان تولید کنیم، ولی این اتفاق نمیافتد و مرغ در هر مقطعی یک قیمتی دارد.
از او میخواهم تا به طور دقیق در خصوص آمار تلفات مرغداریها سخن بگوید و درصد احتمالی این تلفات را تشریح کند. مراد نژاد در پاسخ به این سوال میگوید: ما قبلا یک امار و یک سامانه داشتیم که من نمیدانم با تصمیم چه کسی این امار را بسته شد، لذا در حال حاضر ما آماری از سطح جوجه ریزی و سطح تلفات مرغداریها نداریم.