گفتارنو/ مرضیه قاضی زاده:
یک سوال دائم مثل پتک می خورد روی سرم« درس خواندم و دانشگاه رفتم که با مدرک تحصیلی ام چکار کنم؟» هیچ پاسخی به مغزم نمی رسد تنها عکس مدرک قاب کرده روی دیوار جلوی چشمانم رژه می رود و می شود آیینه دقم.
به راستی جایگاه زنان در بازار کار کجاست؟ بیش از نیمی از جمعیت کشور را زنان تشکیل می دهند اما همواره کمتر از 20درصد آن ها به بازار کار راه پیدا می کنند که از این میان،قریب به نیمی از جمعیت زیر 25 سال آن ها در شمار بیکاران قرار می گیرند.
بنا به گفته متخصصان و فعالین بازار کار، سه آیتم تحصیلات ، مهارت و مالکیت در ورود به بازار کار تاثیر گذار است که زنان در دوآیتم تحصیلات و مهارت از سطح قابل قبولی برخوردارهستند کما این که امروزه نزدیک به دو سوم بخش مهارت آموزی را زنان تشکیل می دهند.
درآیتم تحصیلات نیز بیش از ۶۵درصد از فارغ التحصیلان دانشگاهی خانم هستند، این بدان معناست که زنان در تحصیلات نه تنها از مردان کم ندارند بلکه به مراتب از جایگاه بالاتری نسبت به مردان برخوردار هستند، اما چرا قابلیت ها و استعدادهای این بخش از جامعه نادیده گرفته می شود؟
بی توجهی نسبت به زنان و نگاه بازدارنده نسبت به ارتقای مدیریت سازمانی زنان نه تنها در ادرات و پست های دولتی بلکه در دانشگاه ها نیز به وضوح دیده می شود کما این که در خوشبینانه ترین حالت ممکن، کمتر از ۲۵ درصد از هیئت علمی های دانشگاه را بانوان تشکیل می دهند؛این درحالی است که سهم قابل ملاحظه ای از دانشجویان همین دانشگاه ها خانم هستند.
وضعیت اشتغال زنان در بخش خصوصی نیز بهتر از بخش دولتی نیست، اگر چه به نسبت بخش دولتی زنان در بخش خصوصی از اقبال بهتری برخوردارند اما در همین بخش نیز به ندرت خانم ها در پست های مدیریتی و یا حتی کارآفرینی دیده می شوند.
فارغ از مشارکت پایین زنان در فضای کسب و کار که خود معضل دیگری است که در این مجال نمی گنجد، بیش از سه دهه است که رقم بیکاری زنان بر روی ۲۲ درصد مانده است.
این درحالی است که در متن صریح قانون اساسی از برابری فرصت اشتغال برای زنان و مردان صحبت شده است و در اصل ۲۸ قانون اساسی نیز به طور خاص بر آینده شغلی زنان تاکید شده است و دولت موظف به ایجاد شرایط مساوری برای احراز شغل زنان و مردان شده است.
اما علی رغم تمامی دستورالعمل ها و وعده های داده شده حضور زنان در بازار کار در بخش های مختلف، صنعت، معدن و حتی خدمات بسیار کمرنگ دیده می شود.
کما این که سهم اشتغال زنان در بخش خدمات در سال ۹۵ نسبت به سال ۹۴ حدود 11.8 درصد کاهش داشته و از رقم ۶۵.۷ درصد به ۵۳.۹ درصد رسیده است؛حال آن که به جهت محدودیت های پیش روی بانوان در سایر بخش ها، بخش خدمات به عنوان پایگاه اصلی حضور زنان در بازار کار شناخته می شود.
گزارشات مرکز آمار ایران نیز حاکی از وضعیت نابه سامان اشتغال در میان جوانان است، از این میان اما وضعیت بیکاری زنان بسیار حادتر از مردان است، به گونه ای که بیکاری زنان در سال ۹۵ نسبت به سال گذشته ۹۷.۸ درصد افزایش داشته است، این در حالی است که میزان افزایش بیکاری برای مردان۳۴.۸ درصد بوده است.
جای بسی درد بیشتر که در طی یک بازه زمانی بلند مدت از 90 تا 95 حتی در سال هایی که وضعیت اشتغال در استان بهتر بوده است ، باز رقم بیکاری در بین زنان افزایش داشته است؛ نمونه اش در سال 92 که تعداد شاغلان استان نسبت به سال 91 یک رشد 11درصدی داشته است اما در همین سال آمار بیکاران خانم 1.7 درصد رشد داشته است.