گفتارنو/مرضیه قاضی زاده:
آمبولی ریه یکی از شایعترین و قابل پیشگیریترین علت مرگ و میر در بیماران بستری شده در بیمارستانها است؛ منظور از قابل پیشگیری این است که در تمامی سیستمهای درمانی دنیا استراتژیهای گستردهای متناسب با نوع بیمار و شرایط آن برای جلوگیری از ابتلا به آمبولی ریه وجود دارد.
حال سوال اینجاست که تا چه اندازه این استراتژیها در سیستمهای درمانی استان دنبال میشود و پزشکان خود را مقید میدانند تا هنگام ترخیص بیمار توضیحات لازم را به منظور جلوگیری از آمبولی ریه به بیماران ارائه دهند.
اگر چه به گفته یکی از اعضای گروه قلب دانشگاه علوم پزشکی کرمان، آمار دقیقی از شیوع این بیماری در استان وجود ندارد، اما برخی مراکز غیر رسمی مدعی اند که اخیرا تعداد افراد مبتلا به بیماری آمبولی رشد پیدا کرده است.
این افراد تحریمهای خارجی و عدم تجویز به موقع دارو و مراقبتهای بعد از عمل جراحی را عامل رشد این بیماری میدانند.
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی کرمان ضمن تکذیب رشد بیماری آمبولی میگوید: این مطلب درست نیست که میزان آمبولی افزایش پیدا کرده است، بلکه نکته تشخیص آمبولی است و دقتی که در طی چند سال اخیر به خاطر پیشرفتهایی در رابطه با شناخت این بیماری انجام شده است؛ به همین دلیل تعداد کیسهای بیشتری از این بیماری تشخیص داده میشود.
مهدی سالاری بابیان این جمله که هیچ علت خاصی وجود ندارد که بخواهد میزان آمبولی را افزایش داده باشد، تاکید میکند:آنچه در واقعیت مشاهده میشود و در ویزیت بیماران رویت میشود همان است که در سایر استانها و در کل دنیا شاهد آن هستیم.
سالاری که عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی کرمان نیز هست در پاسخ به شایعاتی مبنی بر نبود داروهای ضد انعقاد خون و آمبولی در مقاطعی از سال گذشته میگوید: این که تحریمها دسترسی کشور ما را به داروها کمتر کرده یک واقعیت غیر قابل انکار است؛ ولی در مورد داروهای خاص آمبولی باید گفت که خوشبختانه این داروها در کشور به میزان زیادی تولید میشود. حال آنکه مواد اولیهای که کمپانیهای داروسازی ما نیاز دارند در بسیاری از کشورهای دیگر تولید میشود که در حال حاضر ما به آنها دسترسی داریم.
اگر چه این متخصص قلب بیمارستان شفا کمبود و یا نبود داروهای آمبولی ریه را تکذیب میکند، اما در بخش دیگری از صحبت هایش میگوید: یک مدت خیلی محدودی محدودیت وارفارین به خاطر یکسری نقل و انتقالات وجود داشت که الان رفع شده است. در طی ۶ الی ۷ ماه اخیر ما در هیچ کدام از داروهای انبولی ریه کمبودی احساس نکردیم.
سالاری در خصوص رعایت پروتکلها و دستورالعملهای بعد از جراحی به منظور جلوگیری از آمبولی ریه در کرمان میگوید: آمبولی ریه یکی از شایعترین و قابل پیشگیریترین علت مرگ در بیماران بستری شده در بیمارستان هاست، لذا هر فردی که وارد بیمارستان شد باید جز یک استراتژی برای پیشگیری از آمبوی قرار گیرد.
او در ادامه میافزاید: هر سیستم درمانی موظف است یک سیستم استاندار جهانی را پایه قرار دهد و براساس آن استراتژیهای خود را ببندد. برای هر فرد باید به صورت جداگانه این موضوع مشخص شود و احتمال آ به حداقل ممکن رسانده شود.
این متخصص قلب در پاسخ به این پرسش که این موضوع تا چه اندازه در مراکز درمانی استان کرمان رعایت میشود، میگوید: در حال حاضر در سیستمهای دانشگاهی عمدتاً این موارد رعایت میشود و در مراکز درمانی دیگر هم تا آنجایی که ما شاهدیم در بسیاری از موارد رعایت میشود.
سالاری در خصوص ضرورت تجویز داروهای ضد انعقاد خون بعد از ترخیص بیمار از بیمارستان میگوید: قانون و استراتژی این است که هر بیماری که بعد از مدت طولانی از بیمارستان مرخص شود چه عمل جراحی انجام داده و چه نداده است باید به احتمال بروز آمبولی ریه در آن توجه شود.
او در ادامه میافزاید: اگر فرد توان حرکت دارد و حرت میکند ممکن است لازم به درمان جلوگیری از لخته در عروق اندام تحتانی نباشد ولیکن اگر هر گونه شکی وجود داشته باشد که بیمار امکان حرکت نداشته باشد و یا ممکن است که حرکت نکند باید یک داروی جلوگیری از آمبولی ریه برای وی تجویز شود.
این متخصص قلب تاکید میکند:حتما برای تمام بیماران جراحی ما موظف هستیم تا بعد از ترخیص از بیمارستان استراتزی و نحوه جلوگیری از آمبولی را توضیح دهیم.
سالاری در پاسخ به این پرسش که تا چه اندازه پزشکان کرمانی خود را موظف میدانند تا دستورالعملهای جلوگیری از آمبولی را هنگام ترخیص به بیمار توضیح دهند، میگوید:این موضوع باید تحقیق شود و به صورت کاملاً مستند ارزیابی شود، ولی در برخوردی که ما داشتیم شاهد بودیم که عمدتاً این روند انجام میشود چرا که این کار نه هزینه خاص و نه دردسری دارد که برای پزشک معضل ایجاد کند.
اگر چه این متخصص از رعایت دستورالعملهای جلوگیری از آمبولی بعد از ترخیص بیمار میگوید، اما در بخش دیگری از صحبت هایش اذعان میکند: در موضوع در اکثر موارد رعایت میشود، ولی خوب مواردی هست که رعایت نشده و فرد از بیمارستان مرخص شده و ۴۸ تا ۷۲ ساعت هم در خانه د راستراحت کامل قرار گرفته بدون اینکه دارو استفاده کند؛ خوب این یک اشتباهی هست که در سیستم درمانی گاهاً امکان بروز ان وجود دارد.
او در ادامه میافزاید: شاید این موضوع نیاز به دروههای باز آموزی ویا نیاز به بررسی و پژوهش داشته باشد، ولی در مجموع چیزی که ما در در سطح جامعه میبینم این است که عمدتا این کار انجام میشود.
سالاری در خصوص احتمال مرگ و میر در اثر ابتلا به بیماری آمبولی ریه به چه میزان است، میگوید: درصد واضحی وجود ندارد چرا که علائم و مشاهدات بسیار متفاوت است. همچنین حجم لختهای که در عروق ایجاد شده، جای لخته، شرایط زمینهای بیمار و .. در این مسئله بسیار تاثیر گذار است.
او با بیان این جمله که در دنیا آمار مرگ ناشی از آمبولی ریه با آمار ناشی از سکتههای قلبی برابری میکند، میگوید اگر آمبولی ریه تشخیص داده شود و درمان شود کمتر از ۵ درصد افراد ازبین خواهند رفت، ولی اگر تشخیص داده نشود و درمان نشود تا ۳۰ درصد افراد در اثر آمبولی فوت میکنند و بسیاری هم دچار عوارض بعدی خواهند شد.
عضو گروه قلب دانشگاه علوم پزشکی با تاکید بر هزار چهره بودن بیماری آمبولی در خصوص علائم شایع این بیماری میگوید:تنگی نفس، افزایش تنفس، افزایش تعداد ضربان قلب، درد قفسه سینه، سنگوب کردن، ضعف و بی حالی و افت شدید فشار خون از علائم این بیماری هستند البته این علائم بسته به ونوع بیمارو شرایط متفاوت خواهد بود.
**سزارین ریسک ابتلا به آمبولی را افزایش میدهد
سالاری در پاسخ به اینکه بعد از چه جراحیهایی احتمال آنبولی ریه بیشتر است، میگوید: در هر نوع جراحی و یا هر نوع وضعیتی که فرد به مدت بیش از ۴۸ تا ۷۲ ساعت در وضعیت خوابیده قرار گرد احتمال امبولی وجود دارد. حتی اگر فرد جراحی هم انجام نداده باشد و به هر علتی بیش از ۴۸ ساعت در یک وضعیت ساکن قرار گیرد، این احتمال وجود دارد که دچار آمبولی شود.
این متخصص قلب با بیان اینکه سزارین ریسک ابتلا به آمبولی را افزایش میدهد، میگوید:خانمها بار دار به خاطر وضعیت هورمون و به خاطر فشاری که جنین روی رحم و عروق اندام تحتانی وارد مستعد به آمبولی هستند و جراجی سزارین هم این ریسک را به شدت افزایش خواهد داد.
او درادامه میافزاید:ریسک ابتلا به بیماری آمبولی در بیمارنی که دچار نارسایی قلب هستند، بیمارانی که تومور دارند وتحت جراحی قرار میگیرند، بیمارانی که سابقه اختلال در عروق اندام تحتانی خصوصا وریدهارا دارند و یا سابقهای از لخته در عروق اندام تحتانی دارند، بیشتر است.