در حالی که شهروندان کرمانی برای افتتاح نخستین مسیر ویژه‌ی دوچرخهسواری در خیابان سپه لحظه‌شماری می‌کردند، در آستانه‌ی افتتاح این طرح جلوی این کار گرفته شد. پلیس نگرانی‌هایی جدی درباره‌ی این مسیر دارد. رئیس پلیس راهور استان با بیان اینکه طرفدار دوچرخهسواری در شهر است، می‌گوید که شهرداری اما این طرح را از بدترین جای ممکن شروع کرده است.
در حالی که شهروندان کرمانی برای افتتاح نخستین مسیر ویژه‌ی دوچرخهسواری در خیابان سپه لحظه‌شماری می‌کردند، در آستانه‌ی افتتاح این طرح جلوی این کار گرفته شد. پلیس نگرانی‌هایی جدی درباره‌ی این مسیر دارد. رئیس پلیس راهور استان با بیان اینکه طرفدار دوچرخهسواری در شهر است، می‌گوید که شهرداری اما این طرح را از بدترین جای ممکن شروع کرده است. سرهنگ یوسف نجفی نسبت به ایمنی دوچرخه‌سواران و تاثیرات آن بر راهبندان آن محدوده سخت نگران است و تاکید می‌کند که باید این طرح در شورای ترافیک استان مورد بررسی قرار گیرد. شهردار منطقه سه کرمان که این مسیر را ایجاد کرده، با اشاره به اینکه طبق طرح جامع ترافیک عمل کرده‌اند، می‌گوید که در شورای ترافیک، نظر کارشناسان را خواهند شنید اما هرگز از ایجاد مسیر دوچرخه در شهر عقب‌نشینی نمی‌کند و کوتاه نمی‌آید.
به گزارش فردای کرمان، این اتفاق در حالی در کرمان رخ داده که در شهرهای بزرگ دنیا، به‌دلیل شیوع ویروس کرونا، تکاپو برای ایجاد مسیرهای مناسب و ایمن دوچرخهسواری نسبت به گذشته بیشتر شده است. به‌عنوان نمونه، شهرداری لندن، برای اینکه در شرایط کرونا و لزوم فاصله‌گذاری اجتماعی مردم نمی‌توانند از سیستم حمل‌ونقل عمومی استفاده کنند، به فکر این افتاده که در قالب یک پروژه‌ی بزرگ، امکان افزایش ۱۰ برابری تردد دوچرخه و افزایش پنج برابری تعداد عابران‌پیاده را فراهم کند. برنامه‌ای که نخست‌وزیر این کشور آن را «دوره‌ی طلایی جدید برای دوچرخهسواری» خوانده است. در راستای اجرای این طرح، ساخت سریع «شبکه دوچرخهسواری» با استفاده از مصالح موقتی در دستور کار شهرداری لندن قرار گرفته است. شهردار لندن در این‌باره می‌گوید: «ظرفیت حمل‌ونقل عمومی ما به دلیل چالش‌های بزرگی که در مورد فاصله‌گذاری اجتماعی با آن‌ها روبه‌رو هستیم، به طور چشمگیری کاهش می‌یابد. بسیاری از شهروندان لندن، لذت پیاده‌روی و دوچرخهسواری را در طول دوران قرنطینه دوباره کشف کرده‌اند و با گسترش سریع و ارزان پیاده‌روها، ایجاد خطوط دوچرخه موقت و بسته شدن خیابان بر روی جریان ترافیک، ما به میلیون‌ها نفر دیگر این امکان را می‌دهیم تا شیوه‌ی ترددشان در شهر را تغییر دهند. من از دولت می‌خواهم که با ما همکاری کنند تا شهروندان لندن بتوانند به سمت سیستم‌های حمل‌ونقل پاک‌تر و پایدارتر بروند و فشارها را بر قسمت‌های دیگر شبکه‌ی حمل‌ونقل ما کاهش دهند».
این رویه در برخی دیگر از شهرهای دنیا نیز جاری شده است. به‌عنوان مثال، شهرهایی در آلمان، در زمان اوج اپیدمی کرونا، مسیرهای دوچرخهسواری ایجاد کرده‌اند تا به افراد اجازه دهند در طول قرنطینه‌ی اجباری فاصله‌ی مناسب را از یکدیگر رعایت کنند.
در شهر بوگوتا در کشور کلمبیا ۴۷ مایل خط دوچرخهسواری در همان ابتدای اپیدمی افتتاح شد تا از شلوغ شدن وسایل حمل‌ونقل عمومی جلوگیری شود. کلودیا لوپز، شهردار بوگوتا، با صدور بیانیه‌ای اظهار کرد: «دوچرخه که راهی انفرادی برای عبور و مرور است، یکی از بهداشتی‌ترین راه‌های رفتوآمد برای جلوگیری از شیوع این ویروس است».
در شهر «وینیپگ» کانادا هم چهار خیابان در فاصله ۸ صبح تا ۸ شب در طول قرنطینه‌ی اجباری کشور، انحصارا برای دوچرخهسواری و پیاده‌روی در نظر گرفته شد.
شهرهای دنیا در حالی کرونازیستی را محور برنامه‌های خود قرار داده‌اند و از این فرصت برای بهبود کیفیت شهرها و بهره‌مندی شهروندان از زندگی سالم‌تر استفاده می‌کنند، در کرمانِ محروم از یک سیستم حمل‌ونقل همگانی مناسب و سریع، کرمانِ خالی از هر مسیر استاندارد و ایمن دوچرخهسواری، پس از گذشت سه سال از اداره‌ی شهر توسط عالم‌زاده که همواره خود را شهردار دوست‌دار پیاده معرفی کرده، یک مسیر ۴۰۰ متری دوچرخه ایجاد شده که اکنون بهره‌برداری از آن با مشکل مواجه است.
در نامه‌ای که از سوی زیوری، مدیرکل فنی، امور عمرانی و حمل‌ونقل ترافیک معاونت عمرانی استانداری کرمان به شهرداری نوشته شده، به گفته‌ی دکتر مریم فدایی‌قطبی، عضو هیات علمی دانشگاه آزاد کرمان و مشاور طرح آمده که «اجرای طرح مسیر دوچرخهسواری در خیابان سپه، بدون در نظر گرفتن الزامات، خط سیر، اهداف و شرایط این‌گونه طرح‌ها مورد اشکال بوده و باعث بروز مسائلی برای حمل‌ونقل و ترافیک ایمن شهر خواهد شد».
فدایی‌قطبی اما معتقد است خط سیر و اهداف این طرح، در طرح جامع ترافیک آمده و شهرداری آن را عملیاتی کرده است. او با اشاره به اینکه گفته شده این طرح باید در شورای ترافیک هم مصوب شود؛ این سوال را مطرح می‌کند: «وقتی طرح جامع قبلا تصویب و به شهرداری ابلاغ شده است، مگر باید مجدد برای اجرای بخش‌های آن، مصوبه بگیرد؟».
اواخر اردیبهشت‌ماه امسال، سازمان شهرداری و دهیاری‌های وزارت کشور در ابلاغیه‌ای به شهرداران سراسر کشور، آن‌ها را موظف کرده که با توجه به مشکلاتی که کرونا ایجاد کرده و در راستای تحقق اهداف پویش ملی حمل‌ونقل پاک در شهرها، بخش‌هایی از عرض خیابان‌ها را به تردد عابران پیاده اختصاص دهند، بخش‌هایی را هم به عبور ایمن دوچرخهها. در این نامه همچنین تاکید شده که سرعت وسایل نقلیه در یک خیابان به ۲۰ کیلومتر بر ساعت باید کاهش یابد تا اینکه عابران پیاده و دوچرخهها بتوانند ایمن تردد کنند و فاصله‌گذاری اجتماعی صورت بگیرد.
در شهر کرمان هیچ‌یک از این اقدامات تاکنون صورت نگرفته و همین مسیر دوچرخه‌ای هم که ایجاد شده هم اکنون نمی‌تواند در دسترس عموم قرار گیرد.
سیدمهران عالم‌زاده، شهردار کرمان، در پاسخ به «فردای‌کرمان» که چرا بهره‌برداری از این متوقف شده است، با بیان اینکه در طرح جامع مصوب داریم که مسیر دوچرخه ایجاد شود، می‌گوید: «ما برنامه‌هایی برای نقاط مختلف شهر داریم و از منطقه‌ی سه شهرداری این طرح را شروع کردیم ولی الان دوستان اصرار دارند اگر از جای دیگری شروع می‌شد بهتر بود. قرار شد این موضوع در شورای ترافیک مجدد کارشناسی شود اما آن‌طور که به من اطلاع داده شده اما این مسیر در طرح جامع ترافیک شهر دیده شده است».
وی در پاسخ به این پرسش که وقتی این مسیر را انتخاب می‌کردید مگر آن را کارشناسی نکردید؟ اظهار کرد: «وقتی طرح جامع مصوب کرده ما نباید مجدد مسیر را کارشناسی و انتخاب کنیم و طبق همین طرح‌های بالادستی باید اقدام کنیم. باید از جایی احداث این مسیرها را شروع می‌کردیم که مسیر خیابان سپه در نظر گرفته شد».
عالم‌زاده در پاسخ به این پرسش که با این اتفاقات، آیا از احداث مسیر دوچرخه در شهر عقب‌نشینی می‌کنید؟ گفت: «موضوع عقب‌نشینی نیست. اگر در شورای ترافیک نظر بر این باشد که از جای دیگری شروع کنیم بهتر است، ما نظر جمعی را ترجیح می‌دهیم اما در طرح جامع مسیر دوچرخه مصوب شده و ما هم طبق همان طرح عمل کرده‌ایم».
این مسیر ۴۰۰ متری از نقطه‌ی شروع منطقه سه شهر یعنی چهارراه بهداری آغاز شده و تا سه‌راهی منتهی به بلوار فردوسی می‌رسد. رامین امیرمداح، شهردار منطقه سه هم به فردای‌کرمان می‌گوید که طبق طرح جامع ترافیک شهر این مسیر را روی زمین اجرا کرده‌اند.
او در پاسخ به این پرسش که طرح جامع در حال بازنگری است؛ آیا در جریان بازنگری تغییری ایجاد نشده است؟ اظهار می‌کند: «طبق قانون، تا وقتی که طرح جدید بازنگری شده به شهرداری ابلاغ نشده است، همان طرح ملاک عمل است. ما طبق طرح بالادستی عمل کرده‌ایم».
او با بیان اینکه کار توسط خود شهرداری هم انجام نشده بلکه برای آن مشاور هم گرفتیم، توضیح می‌دهد: «جلسات زیادی هم برای اجرای این طرح برگزار شد، در آخرین جلسه، سرهنگ محسنی رئیس پلیس راهور شهرستان و سرگرد آرامو، کارشناسان ترافیک و مشاور طرح همه حضور داشتند و تایید شد و صورت‌جلسه را همه امضا کردیم. اما الان که طرح اجرا شده، پلیس استان می‌گوید که باید طرح در شورای ترافیک هم تایید شود. ما هم این را قبول کردیم و گفتیم که در شورای ترافیک نیز از طرح خود دفاع خواهیم کرد».
او سپس این سوال را مطرح می‌کند: بالاخره دوچرخهسواری در این شهر، از کِی و کجا باید شروع شود؟ و ادامه می‌دهد: «در شهر اصفهان ۲۰۰ کیلومتر مسیر دوچرخه ایجاد شده است. ما در کرمان، اگر همه‌ی این مشکلات را پشت سر بگذاریم، تازه برای امسال می‌خواهیم ۲۰ کیلومتر مسیر دوچرخه در کل شهر ایجاد کنیم. ما در منطقه‌ی سه، یک مسیر دو و نیم کیلومتری را در نظر گرفته‌ایم که از چهارراه بهداری شروع می‌شود و به سمت پارک نشاط می‌رود بعد وارد کوچه‌ی کاخ استانداری شده به خیابان احمدی و سپس به پارک مطهری می‌رسد. همکاران ما در دیگر مناطق هم مسیرهایی در ادامه‌ی این شبکه ایجاد می‌کنند و به مرور کل شبکه‌ی دوچرخهسواری در شهر شکل می‌گیرد. از این مسیر دو و نیم کیلومتری، ۴۰۰ متر در خیابان سپه را شروع کردیم که حالا پلیس جلوی کار را گرفته است در صورتی که ما این آمادگی را داریم که تا پایان سال در منطقه سه، ۱۵ کیلومتر مسیر دوچرخهسواری ایجاد کنیم».
او می‌گوید که در جریان اجرای این مسیر، بسیار تاکید بر این شده که استانداردها رعایت شود و جداکننده و انواع تابلوها و رنگ‌آمیری ترافیکی انجام داده‌اند: «حتی لگوی دوچرخه را آماده کرده بودیم که گفتند طرح را به شورای ترافیک بیاورید. در شهری مثل آمستردام، فقط یک خط‌کشی مخصوص مسیر دوچرخه انجام شده و این‌قدر سخت نگرفته‌اند و آنجا شما گورستان دوچرخهها را ببینید متوجه خواهید شد که شهرشان چه وضعیتی دارد. ما چون شروع کار بود، استانداردها را در نهایت سخت‌گیری پیاده و کلی هم هزینه کردیم. در کرمان این‌قدر برای ایجاد یک مسیر سخت‌گیری می‌شود در حالی که در شهری مثل اصفهان، مسیرهای دوچرخه حتی در خیابان و کوچه‌های تنگ هم ایجاد شده است».
شهردار منطقه سه یادآور می‌شود که در زمان فعالیت مدرسه‌ها، تعدادی زیادی از دانش‌آموزان با دوچرخه در این خیابان آن هم در بین خودروها تردد می‌کنند که بسیار خطرآفرین است و الان که ما این مسیر را ایجاد کرده‌ایم می‌گویند ممکن است خطرآفرین باشد! امیرمداح در پاسخ به این پرسش فردای‌کرمان که آیا ممکن است در جریان این اختلاف‌نظرات، از ایجاد مسیر دوچرخه در شهر عقب‌نشینی کنید؟ تصریح می‌کند: «خیر. ما کوتاه نمی‌آییم و عقب‌نشینی هم نمی‌کنیم. نظرات دوستان را خواهیم شنید و مصوبه‌ی این طرح را خواهیم گرفت. طرح جامع به ما گفته که باید این اقدامات در شهر انجام شود، ما هم به آن عمل کردیم حالا اگر قرار نیست طرح جامع اجرا شود، اعلام کنند و تکلیف ما را هم معلوم کنند!».
او از اینکه در شهر، دغدغه‌ی اصلی همواره ماشین و ایجاد مسیرهایی برای تردد خودرو بوده، گلایه‌مند است: «تاکنون در جریان تصمیماتی که برای شهر گرفته شده، نه عابرپیاده و نه دوچرخه‌سوار را ندیده‌اند و فقط می‌گویند خودروها؛ و به‌دنبال این هستند که ماشین‌ها در ترافیک نمانند. اگر بخواهیم به همین شکل عمل کنیم، تا صدها سال آینده هم باید تعریض انجام دهیم. فلان بلوار سی متری است، ترافیک ایجاد شده، عقب‌نشینی و تعریض انجام دهیم، بشود ۳۸ متر. چند سال بعد، مجدد ترافیک ایجاد می‌شود، ۳۸ متر بشود ۴۵ متر و این راه، انتهایی هم ندارد. یک مثال روشن در این زمینه، وضعیت بلوار جهاد است. تا وقتی که تعریض نشده بود، شهروندان به‌راحتی در این بلوار تردد می‌کردند اما الان، خود این مسیر به یک چالش در شهر تبدیل شده است». او پیشنهاد می‌کند که همه همراه شوند تا یک‌بار هم در این شهر، به‌جای تعریض خیابان‌ها، پیاده‌روهای عریض و مسیرهای دوچرخه ایجاد شود.
سرهنگ یوسف نجفی، رئیس پلیس راهنمایی و رانندگی استان کرمان هم اگرچه با افتتاح این طرح مخالفت کرده اما به «فردای‌کرمان» می‌گوید که نه‌تنها با ترویج دوچرخهسواری در شهر مشکلی ندارد که کاملا موافق و طرفدار آن است که این فرهنگ در شهر جا بیفتد و مخالفتی که با این طرح شهرداری دارد، مخالفت با اصل موضوع یعنی دوچرخهسواری در شهر نیست. توضیحات وی را در ادامه می‌خوانید.
جناب سرهنگ، ما خوشحال بودیم که در شهرمان بالاخره به دوچرخهسواری دارند بها می‌دهند ولی شما جلوی اجرای طرح خیابان سپه را گرفته‌اید. چه نگرانی‌ای دارید؟
من هم طرفدار این هستیم که فرهنگ دوچرخهسواری در شهر رواج یابد اما درباره‌ی این مسیر از سه جنبه حرف داریم؛ اول اینکه وقتی مسیر دوچرخهسواری ایجاد می‌شود باید توجیه داشته باشد و به حمل‌ونقل در شهر کمک کند؛ مثلا مسیری است که مردم با دوچرخه در آن حرکت می‌کنند، به ایستگاه اتوبوس می‌رسند و سوار اتوبوس شده و بقیه‌ی مسیر را ادامه می‌دهند. دوم اینکه ایمنی دوچرخه‌سوار برای ما خیلی مهم است و اگر برای یک نفر در مسیری که ما تعریف کرده‌ایم اتفاق ناگواری بیفتد کل ارزش این اقدام از دست می‌رود. سوم تاثیراتی است که آن مسیر بر ترافیک آن محدوده می‌گذارد. دوستان ما در شهرداری بدترین مسیر ممکن را برای این طرح انتخاب کرده‌اند در حالی‌که ما خیلی مسیرهای بهتری در شهر داریم که می‌توان به این منظور آن را طراحی کرد. این مسیر، در یک محدوده‌ی مسکونی ایجاد نشده و اینجا یک محدوده‌ی اداری است. یک فرد چه‌طور باید خود را به آنجا برساند؟ باید با وانت‌بار دوچرخه را از منزل به چهارراه بهداری ببرد، آنجا جای پارک هم که نیست؛ دوبله پارک کند، دوچرخه را پیاده کند، در این مسیر ۴۰۰،۵۰۰ متری برود تا برسد به سه‌راهی فردوسی که یکی از گره‌های ترافیکی شهر کرمان است. دوباره وانت بیاید و دوچرخه را بردارد و برود؟! این،چه رینگ دوچرخهسواری است که شهرداری ایجاد کرده؟ ضمن اینکه ایمنی لازم را هم ندارد و از همه بدتر اینکه این خیابان کم‌عرض است و بسیار مشکل ترافیکی دارد و الان با این مسیر دوچرخه، شهرداری دو و نیم متر دیگر هم از عرض این خیابان را گرفته و در ساعات اوج ترافیک، مطمئن باشید ترافیک این خیابان و تمام تقاطع‌های اطراف آن به هم می‌ریزد. علاوه بر این، سمت چپ این خیابان، مغازه‌های فروش لوازم پزشکی است. برای تخلیه‌ی بار این مغازه‌ها که اغلب هم سنگین هستند، باید چه بکنند؟ کجا بایستند؟ مجبورند کنار مسیر دوچرخهسواری توقف کنند. اگر یک ماشین کنار این مسیر دوچرخهسواری بایستد کل مسیر بند می‌آید. همه‌ی این ایرادات درباره‌ی طرح اجرا شده وجود دارد.
اما شهرداری می‌گوید که براساس طرح جامع ترافیک این مسیر را اجرا کرده‌اند.طرح جامع هم قبلا تایید و مصوب شده است.
شهرداری طرح را در کارگروه و شورای ترافیک مطرح نکرده است و صرفا برمبنای طرح‌های جامع آن را اجرا کرده‌اند. زمانی که این طرح به شکل کلی و یکپارچه اجرا شود، اشکالی ندارد و مبدا و مقصدی دارد که مسیر را توجیه‌پذیر می‌کند ولی با این شکل اجرا مشکلات زیادی ایجاد خواهد شد.
شما می‌گویید مسیر ایمنی کافی ندارد ولی شهرداری مدعی است که تمام استانداردهای لازم را پیاده کرده است؛ چرا استانداردهای شهرداری را تایید نمی‌کنید؟
اگر این مسیر را بازدید کنید خواهید دید که در حداقل چهار، پنج نقطه از آن، مسیر دوچرخه‌سوار قطع می‌شود و پارکینگ‌هایی وجود دارد که خودرو در آن رفتوآمد دارد. بانک کشاورزی، کانون زبان و پارکینگ شهرداری سابق و چند مورد دیگر وجود دارد. وقتی دوچرخه در حال حرکت است و یک خودرو مسیر آن را قطع کند، بسیار برای دوچرخه‌سوار مخاطره‌آمیز است. متاسفانه شهرداری برای این موضوع اصلا فکری نکرده و ما نگرانی داریم که تصادفاتی مرگ‌بار در آن رخ بدهد.از طرفی، وقتی دوچرخه‌سوار به انتهای این مسیر در تقاطع فردوسی برسد، چه‌طور می‌خواهد از آن عبور کند؟ چه ایمنی‌ای برای دوچرخه‌سوار وجود دارد؟ هر لحظه ممکن است با یک خودرو برخورد کند. این مسائل باید در کارگروه ترافیک و کمیته فنی بررسی شود و مسائلی هستند که کارشناسان ترافیک باید آن را تایید کنند، شهرداری اما بیشتر جنبه‌ی عمرانی کار را مدنظر قرار داده و موضوعات ایمنی و ترافیکی آن زیاد دیده نشده است. به همین دلیل ما از شهرداری خواستیم تا این موضوع را فعلا مسکوت بگذارند تا در کارگروه ترافیک مطرح شود، اگر کارشناسان آن را تایید کردند و ایرادات رفع شد، اجرایی شود اگر هم رد شد، این مسیر رد شود و در جای بهتر و مناسب‌تری اجرا شود. ما انتهای بلوار جمهوری و بلوار ۲۲ بهمن را پیشنهاد کرده‌ایم. نقاط دیگری هم وجود دارد که مناسب‌تر از این مسیر است. لزومی ندارد که بخواهیم در خیابان پرترافیک و هسته‌ی مرکزی شهر چنین کاری را انجام دهیم. در این محدوده اصلا دوچرخهسواری هم وجود ندارد.
اما جناب سرهنگ، ما نمی‌خواهیم مسیر دوچرخهسواری صرفا برای تفریح و ورزش در شهر داشته باشیم. می‌خواهیم دوچرخه به‌عنوان یک وسیله‌ی حمل‌ونقل و در جریان پاسخ به نیازهای شهروندان رواج یابد.
من عرض کردم موافقم که دوچرخهسواری در شهر رواج یابد ولی شهرداری از بدترین نقطه‌ی ممکن شروع کرده است. موضوع در شورای ترافیک باید بررسی و تایید شود.
گفتید شهرداری عرض خیابان را با این مسیر کم کرده؛ اما مشاور طرح می‌گوید که این مسیر قبلا ماشین‌ها پارک می‌کردند.
وقتی مسیر پارک ماشین‌ها را گرفته‌اند، ماشین‌ها کنار مسیر دوچرخه پارک می‌کنند.
می‌گویند به تعداد خودروهایی که اینجا پارک می‌شده، پارکینگ هم در نظر گرفته‌اند.
مکان این پارک‌ها کجاست؟ سمت راست خیابان که همه‌ی کسانی با بیمارستان کار دارند پارک می‌کنند؟ ببینید، در این خیابان، کافی است فقط یک نفر راننده‌ی بی‌تفاوت و قانون‌گریز، کنار مسیر دوچرخه پارک کند و برود. راهبندان بزرگی رخ خواهد داد.
پس جناب سرهنگ، شما با کلیت موضوع که ایجاد مسیرهای ایمن دوچرخهسواری در شهر است مشکلی ندارید؟
ما کاملا موافقیم فرهنگ دوچرخهسواری در شهر ترویج پیدا کند منتها تمام ضوابط و نکات ایمنی و ترافیکی باید رعایت شود تا نه برای شهروندان حادثه‌ای پیش نیاید و نه راهبندان ایجاد شود.
